Türk
TürkçeDüzenle
KökenDüzenle
- Eski Türkçe İlk defa Ön Asya çivi yazılı metinlerinde Turukki şeklinde tespit edilmiş olan sözcüğün kökeni konusunda farklı görüşler vardır. Bir görüşe göre Orhun Yazıtları'nda Türük <-- tür + ök. Tür kelimesi burada "birlikte yaşayan, aynı inancı paylaşan boylar", ök kelimesi ise "tanrıya bağlılık, ondan gelmiş olunduğuna inanmışlık" anlamına gelmektedir. Yani "tanrıya inanan boylar" anlamına gelmektedir. Bir başka görüşe göre ise Kül Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarında sözcük hiç tek heceyle yazılmamıştır. Bu yazıtlarda sözcük iki temel anlamda kullanılmıştır. Çoğu zaman türk sözcüğü güçlü, kudretli anlamına gelirken türük törüsi, türük tengrisi, türük bodunı gibi örneklerde söz dizimine dayalı bağlama göre kalabalık, halk, cumhur anlamına gelmektedir.
- Ayrıca Macarlar Türklere "Török" derler. Macarcada "Türk", török demektir. Ayrıca karşılaştırınız: Macarca törzs.
SöylenişDüzenle
Özel adDüzenle
Türk (belirtme hâli Türk'ü)
- Dünya'nın çeşitli bölgelerinde yaşayan, Türk dil ailesinin değişik dillerini konuşan soy ve bu soydan olan kimse
- Türkiye'nin vatandaşı, yerlisi, halkı veya Türk soyundan gelen kimse
- (') Kâinat’a (Tanrı'ya) bağlı, inanan, güvencesinde olan, Kâinat’tan gelen insan topluluğu, türü
- (halklar) Selçuklular ve Osmanlılar dahil olmak üzere Orta Asyalı, Türkî dillerden birini konuşan halklara mensup kimse
- (milliyetler) Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yaşayan ulus ve bu ulustan olan kimse
- Bir erkek ismi. Bu ulusun mensubu
ÇekimlemeDüzenle
Türk adının çekimi
| tekil | çoğul | ||
|---|---|---|---|
| yalın | Türk | — | |
| belirtme | Türk'ü | — | |
| yönelme | Türk'e | — | |
| bulunma | Türk'te | — | |
| ayrılma | Türk'ten | — | |
| tamlayan | Türk'ün | — | |
| iyelik | |||
| tekil | çoğul | ||
| 1. tekil | yalın | Türk'üm | — |
| belirtme | Türk'ümü | — | |
| yönelme | Türk'üme | — | |
| bulunma | Türk'ümde | — | |
| ayrılma | Türk'ümden | — | |
| tamlayan | Türk'ümün | — | |
| 2. tekil | yalın | Türk'ün | — |
| belirtme | Türk'ünü | — | |
| yönelme | Türk'üne | — | |
| bulunma | Türk'ünde | — | |
| ayrılma | Türk'ünden | — | |
| tamlayan | Türk'ünün | — | |
| 3. tekil | yalın | Türk'ü | — |
| belirtme | Türk'üyü | — | |
| yönelme | Türk'üye | — | |
| bulunma | Türk'üde | — | |
| ayrılma | Türk'üden | — | |
| tamlayan | Türk'ünün | — | |
| 1. çoğul | yalın | Türk'ümüz | — |
| belirtme | Türk'ümüzü | — | |
| yönelme | Türk'ümüze | — | |
| bulunma | Türk'ümüzde | — | |
| ayrılma | Türk'ümüzden | — | |
| tamlayan | Türk'ümüzün | — | |
| 2. çoğul | yalın | Türk'ünüz | — |
| belirtme | Türk'ünüzü | — | |
| yönelme | Türk'ünüze | — | |
| bulunma | Türk'ünüzde | — | |
| ayrılma | Türk'ünüzden | — | |
| tamlayan | Türk'ünüzün | — | |
| 3. çoğul | yalın | Türk'ü — | |
| belirtme | Türk'üyü — | ||
| yönelme | Türk'üye — | ||
| bulunma | Türk'üde — | ||
| ayrılma | Türk'üden — | ||
| tamlayan | Türk'ünün — | ||
Üst kavramlarDüzenle
- (halklar): Altay dili
- (milliyetler): Asyalı
AtasözleriDüzenle
Kelime birliktelikleriDüzenle
Türetilmiş kavramlarDüzenle
- Türkken, Türkle, Türklü, Türksü, Türksüz
- Türkali, Türkân, Türkayşe, Türkbahçe, Türkbakacak, Türkbelkavak, Türkbeylikkışla, Türkçaybaşı, Türkçayırı, Türkçe, Türkçü, Türkeli, Türkelli, Türkeş, Türkeşen, Türkevleri, Türkfındıcak, Türkgücü, Türkhacılarhanı, Türkhüyük, Türkî, Türkistan, Türkiyat, Türkiye, Türkkâri, Türkkarsak, Türkkeşlik, Türkköyü, Türklemek, Türkler, Türkleşme, Türkleştirmek, Türklük, Türkmen, Türkmeşen, Türkobası, Türkoğlu, Türkolog, Türkoloji, Türkolojik, Türkönü, Türkören, Türkormanköy, Türközü, Türkpiyale, Türksevin, Türkşerefli, Türktaciri, Türktanır, Türktaş, Türkyenice, Türkyiğit, Türkyurdu
ÇevirilerDüzenle
milliyet adı
|
Ön adDüzenle
Türk (karşılaştırma daha Türk, üstünlük en Türk)
ÇevirilerDüzenle
Türk halkından olan
|
KaynakçaDüzenle
- Türk Dil Kurumuna göre "Türk" maddesi
- Erken Türk Devletleri ve Türük Bil 1999 - Kazım Mirşan (KM)
- Oxford Dictionary of English 2e, 2003
- Yurtsever, Erk (1997). Türkçe Adlar Derlemesi. İstanbul: Türk Dünyası Araştırma Vakfı. ISBN 975-498-112-4.
- Tuba Tursun, ORHUN YAZITLARINDAKİ TÜRK SÖZCÜĞÜ ÜZERİNE FONETİK, MORFOLOJİK VE SEMANTİK AÇIDAN BİR İNCELEME, Denizli 2016 (Yüksek Lisans Tezi)
- Fritz Hommel – Geschichte Babyloniens und Assyriens, 2016 (ilk yayım: 1885)
- Y. Yusifov – Qədim Şərq tarixi, Bakı, 1994
Ek okumalarDüzenle
- Vikipedi'de Türk