iltizam

Türkçe

Ad

iltizam (belirtme hâli iltizamı, çoğulu iltizamlar)

1. Kayırma, bir tarafı tutma
2. Gerekli bulma
3. Kesenek

Köken

Arapça

Bu sözcüğün, biçim ve içerik olarak Vikisözlük standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.

Madde düzenleme ve Vikisözlük standartları ile ilgili bilgi

Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

Osmanlı Türkçesi

Bu sözcüğün, biçim ve içerik olarak Vikisözlük standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.

Madde düzenleme ve Vikisözlük standartları ile ilgili bilgi
Bu sözcükte ayrıca şu sorunlar da bulunmaktadır:

• Bu söz(cük), ait olduğu dilin kullandığı Osmanlı Türkçesi alfabesinde yazılmamıştır.

Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

Ad

1. Taraf tutma
2. Osmanlı Devleti’nde, mülkiyeti ve tasarrufu devlete ait bazı kaynakların gelirini, bu geliri devlete toptan ödeyip daha sonra halktan kendisi tahsil edecek bir kimseye devretme. İltizam usulü, maden, gümrük, değirmen gelirlerinin vergilendirilmesinde eskiden beri kullanılıyordu. 16. yüzyılın ikinci yarısında “dirlik” düzeni bozulmaya başlayınca, eski dirliklerin geliri de bu yolla toplanmaya başlandı. Devlet, vergi kaynaklarının yıllık vergi tutarlarını, belli bir miktar üzerinden (mukataa) açık artırmayla bir yıllığına, artırmayı kazanan kişiye (mültezim) devrediyordu. Mukataayı satın alan kimse, daha sonra devlete ödediği bedeli halktan topluyor, bu arada kazanç sağlamayı da amaçlıyordu. Bu yolla mültezimler büyük servetler biriktirdiler. Özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra devlete kafa tutar hâle geldiler. 1856’da Tanzimat ile birlikte iltizam usulü resmen kaldırıldıysa da, bir vergi toplama yöntemi olarak Cumhuriyet’e kadar sürdü.

Köken

Arapça

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "iltizam" maddesi