Tartışma:kara

Burada benden önce değişiklik yapan arkadaşımız "kara" sözcüğünün bir de "fakir" anlamına geldiğini belirtmiş. Ben bu anlama ilişkin herhangi bir kanıt bulamadığım için bu anlamı çıkarttım. Eğer siz biliyorsanız, buraya ekleyelim.

--Ender 10:07, 11 Ocak 2007 (UTC)

KARA KELİMESİNİN FAKİR ANLAMINDA DA KULLANILMASI

SEVAN NİŞANYAN'IN KELİME KÖKLERİ SİTESİNDE BULUNAN AÇIKLAMA

kara1 ~ ET kara siyah, fakir, uğursuz (viii)

Evet, orada gerçekten öyle yazıyor. Ama ben birçok sözlük karıştırdım, hiç birisinde "kara" sözcüğünün fakir anlamında kullanıldığını görmedim. İ.Z. Eyuboğlu Etimolojik Sözlükte "kara" sözcüğünün kökeni konusunda çok ilginç bilgiler veriyor. Orada da fakir anlamında kullanıldığın gösteren bir işaret yok. Bize sözcüğün bu anlamda kullanıldığını gösterecek orijinal bir kaynak (tanık) gerekli. Bence böyle bir örnek bulmadan bu anlamı eklemeyelim.

OLUR.

Kara kelimesinin Eski Asya Yazı Türkçesinde kullanımı

Bilge Kağan yazıtında kara kelimesi 6 kez, Kül Tigin yazıtında 5 kez geçiyor. Toplam 11 örneğin 3'inde kelime "siyah (renk)", 8'inde "fakir (halk), avam, soylular dışında kalan toplum kesimi" anlamındadır. Ör: Türk kara kamag budun anca timiş = "Türk avam kitlesi şöyle demiş". Caferoğlu'nun Uygurca sözlüğünde sözcüğün sosyal/sınıfsal anlamda kullanımının çok sayıda örneği bulunabilir.

Bu arada kara kelimesinin bir başka eski kullanımına da dikkat etmek gerekiyor. Çeşitli Asya Türk dillerinin yanısıra erken Anadolu Türkçesinde de kara, "kuzey" anlamında yön sıfatıdır. Karadeniz (Kuzey Denizi) ve Akdeniz (Güney Denizi) terimlerinde bu anlam korunmuştur.

Sevan Nişanyan

17 Şubat 2007 düzeltmeler

1. "Kıta, sabit zemin" anlamına gelen kara2 sözcüğü Arapçadan alıntıdır; Türkçe kara1 ile ilgisi yoktur. Ayrı bir madde olarak girilmesi gerekir.

2. Eski versiyonda isim ve sıfat biçimleri fazlaca birbirine karışmıştı, ayırdım.

3. Bellibaşlı anlam sahalarını daha sistemli olarak analiz etmeye çalıştım.

   1a) en koyu renk, 1b) her türlü koyu renk (karadut, kara sarı vb), 
   2a) ışıksızlık, karanlık, körlük (tavuk karası, kara kutu, gözü kara), 2b) kuzey (Karadeniz, karayel vb), 
   3a) uğursuz, şom, utanç verici (kara gün vb), 3b) uğursuzluk, kötülük (kara çalmak), 
   4) basit, fakir, incelikten yoksun (kara düzen, kara saban vb).

Sevan Nişanyan

Evet, Clauson-ED-1972'da da kara sözcüğü yalnızca birinci anlamda yer alıyor(muş).

Vikilerde kullanılan yazılım maalesef aynı maddenin ("kara") iki kez madde başı yapılmasına izin vermiyor. Bu nedenle diğer "kıta" anlamındaki karayı da bu maddeye eklemek zorundayız. Köken bilgisini [1], [2] gibi numaralandırma sisteminden yararlanarak ayrıca gösterebiliriz. Ya da aynı madde içinde ==={{Söztürü|İsim|Türkçe}} [II]=== ile de göstermek mümkün. Belki ikincisi daha doğru olabilir. --Ender 23:11, 18 Şubat 2007 (UTC)

Eski Yüksek Almanca'da 'kara' sözcüğü var; elem, acı, yas anlamı söz konusu... Bu sözcük zaman içinde Kar'a dönüşmüş; Karfreitag - Hıristiyanlık'ta Hz. İsa'nın çarmıha gerilme gününü anlatan; Türkçede belki de Kara Cuma diye adlandırılabilir. Türkçedeki kara gün adlandırımı ile örtüşüyor. (Aytekin)