kara

Ayrıca bakınız: Kara, karā, kára, kâra, kära

Türkçe

Haftanın sözcüğü – 2007, 3. hafta

Söyleniş

• IPA^(anahtar): [kɑ.ˈɾɑ]

• kara

  (dosya)

• Heceleme: ka‧ra

Köken 1

kar + -a

Ad

kara

1. kar (ad) sözcüğünün yönelme tekil çekimi

Köken 2

Osmanlı Türkçesi قرا‎ (ota), o da Eski Türkçenin en eski yazılı belgesi olan 8. asırdan kalma Orhun KitabeleriOrhun Kitabeleri'nde kara‎ (kara) kelimesine sekiz yerde "fakir veya sıradan halk, avam", üç yerde "siyah renk" anlamında sıfat olmak üzere toplam 11 defa rastlanır.

(mecaz): Arapça

Ad

kara (belirtme hâli karayı, çoğulu karalar), sahiplik şekli kara -sı

1. esmer
2. (coğrafya, jeoloji) yeryüzünün denizle örtülü olmayan bölümü

   eş anlamlısı: toprak

   Kurbağa karada da soluk alır, suda da. — N. Hikmet

3. (renkler) en koyu renk, siyah

   zıt anlamlılar: ak, beyaz

4. (mecaz) uğursuzluk, üzüntü, keder, utanç

Çekimleme

kara adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		kara	karalar
belirtme		karayı	karaları
yönelme		karaya	karalara
bulunma		karada	karalarda
ayrılma		karadan	karalardan
tamlayan		karanın	karaların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	karam	karalarım
	belirtme	karamı	karalarımı
	yönelme	karama	karalarıma
	bulunma	karamda	karalarımda
	ayrılma	karamdan	karalarımdan
	tamlayan	karamın	karalarımın
2. tekil	yalın	karan	karaların
	belirtme	karanı	karalarını
	yönelme	karana	karalarına
	bulunma	karanda	karalarında
	ayrılma	karandan	karalarından
	tamlayan	karanın	karalarının
3. tekil	yalın	karası	karaları
	belirtme	karasını	karalarını
	yönelme	karasına	karalarına
	bulunma	karasında	karalarında
	ayrılma	karasından	karalarından
	tamlayan	karasının	karalarının
1. çoğul	yalın	karamız	karalarımız
	belirtme	karamızı	karalarımızı
	yönelme	karamıza	karalarımıza
	bulunma	karamızda	karalarımızda
	ayrılma	karamızdan	karalarımızdan
	tamlayan	karamızın	karalarımızın
2. çoğul	yalın	karanız	karalarınız
	belirtme	karanızı	karalarınızı
	yönelme	karanıza	karalarınıza
	bulunma	karanızda	karalarınızda
	ayrılma	karanızdan	karalarınızdan
	tamlayan	karanızın	karalarınızın
3. çoğul	yalın	karası	karaları
	belirtme	karasını	karalarını
	yönelme	karasına	karalarına
	bulunma	karasında	karalarında
	ayrılma	karasından	karalarından
	tamlayan	karasının	karalarının

Deyimler

mecaz

• kara çalma,
• kara para,
• kara talih,
• kara yazı,
• yağlı kara,
• yürek karası,
• yüz karası

Türetilmiş kavramlar

• acıkara,
• ana kara,
• fildişi karası,
• horozkarası,
• kara ağaçkakan,
• kara gerdanlı dalgıç,
• kara yolu,
• karaca,
• karacı,
• karacık,
• karalı,
• karasız,
• karayken,
• karayla,
• karaysa,
• papazkarası,
• tavuk karası,
• yanıkara

Çeviriler

coğrafya, jeoloji

• Almanca: Festland (de) n
• Estonca: mander (et), kontinent (et)
• İngilizce: mainland (en)

renkler

• Almanca: Schwarze (de) n, Festland (de) n
• Amharca: ጥቁር (am) (ṭəḳur)
• Aymaraca: yana (ay)
• Azerice: qara (az), siyah (az)
• Baskça: beltz (eu)
• Bretonca: du (br)
• Bulgarca: черен (bg) (čeren); světadíl (cs), kontinent (cs)
• Ersya dili: раужо (myv) ( raužo )
• Estonca: must (et), manner (et)
• Farsça: سياه‎ (fa) (siyah)
• Fince: musta (fi), manner (fi), mantere (fi)
• Fransızca: noire (fr)
• Friuli dili: neri (fur)
• Gagavuzca: kara (gag)
• Galce: du (cy)
• Hausaca: baƙi (ha)
• Hawaii dili: ʻeleʻele (haw)
• İngilizce: black (en)
• İspanyolca: negro (es); continente (es)
• İsveççe: svart (sv), fastland (sv), kontinent (sv)
• İtalyanca: nero (it); continente (it)
• Kazakça: қара (kk) (qara)
• Keçuva dili: yana (qu)
• Kırgızca: кара (ky) (kara)
• Kürtçe: reş (ku)
• Lehçe: czarny (pl); kontynent (pl)
• Macarca: fekete (hu); continente (pt)
• Özbekçe: qora (uz), қора (uz) (ķora)
• Rumence: negru (ro); континент (ru) (kontinent), материк (ru) (materik)
• Salarca: qara
• Sırp-Hırvatça:

  Latin: crn (sh)

• Tatarca:

  Kırım Tatarcası: qara (crh)

• Türkmence: gara (tk)
• Uygurca: قارا‎ (ug) (qara)
• Yunanca:

  Modern Yunanca: μαύρος (el) (mávros)

Türetilmiş kavramlar

• karaca, karalamak, karamsar, karanlık, kararmak, karartmak
• karaca, karacı, karacık, karalı, karasız, karayla, karaysa

Ek okumalar

• Vikipedi'de kara

Ön ad

kara (karşılaştırma daha kara, üstünlük en kara)

1. güzel
2. gözü görmez, kör
3. ışıktan mahrum, karanlık
4. iftira
5. kötü, sıkıntılı, uğursuz
6. yüz kızartıcı hâl, leke
7. zenci
8. (mecaz) basit, fakir, incelikten mahrum
9. (mecaz) kederli, utanç duyan, üzgün
10. (mecaz) şom, uğursuz, utandıran, üzüntü veren
11. (renkler) kara renkte olan, kara renkli

    zıt anlamlılar: ak, beyaz

12. (renkler) koyu renkli, esmer

Atasözleri

kara

• Ak akçe kara gün içindir
• Ak koyunun kara kuzusu da olur
• Aralarına kara kedi girmek
• Dost kara günde belli olur
• İsteyenin bir yüzü kara, vermeyenin iki yüzü
• Kara haber tez duyulur
• Ne karanlıkta yat, ne kara düş gör
• Ramazanda yalan söyleyenin bayramda yüzü kara olur
• Ramazanda oruç yiyenin bayramda yüzü kara olur
• Saçı ak mı kara mı, belli olmak
• Verirsen veresiye, batarsın kara suya

Deyimler

kara

• kara çalmak,
• kara gün dostu,
• kara haber,
• kara kara düşünmek,
• on parmağında on kara

Türetilmiş kavramlar

• Karabağ,
• Karadağ,
• Karagöz,
• baldırıkara,
• kara boya,
• kara bulut,
• kara cümle,
• kara damaklı,
• kara düş,
• kara elmas,
• kara et,
• kara kalem,
• kara kaplı kitap,
• kara kavruk,
• kara kaş,
• kara kehribar,
• kara keş,
• kara koca,
• kara kullukçu,
• kara kuru,
• kara kusmuk,
• kara maşa,
• kara sarı,
• kara su,
• kara tahta,
• kara tren,
• kara yağız,
• kara yer,
• karaardıç,
• karaasma,
• karaayak,
• karaağaç,
• karabacak,
• karabakal,
• karabaldır,
• karaballık,
• karabalık,
• karabatak,
• karabaş,
• karabiber,
• karabulak,
• karabulut,
• karaburçak,
• karabuğday,
• karaböce,
• karaciğer,
• karadavar,
• karadul,
• karadut,
• karafatma,
• karagevrek,
• karagöz,
• karagül,
• karagürgen,
• karahalile,
• karahindiba,
• karahumma,
• karaiğne,
• karakabarcık,
• karakafes,
• karakarga,
• karakavak,
• karakavuk,
• karakavza,
• karakaçan,
• karakaş,
• karakeme,
• karakeçi,
• karakoncolos,
• karakucak,
• karakul,
• karakulak,
• karakutu,
• karakuş,
• karakılçık,
• karalahana,
• karaleylek,
• karasakız,
• karasinek,
• karasığır,
• karataban,
• karatavuk,
• karaturp,
• karayaka,
• karayandık,
• karayanık,
• karayemiş,
• karayılan,
• karaçalı,
• karaçam,
• karaçav,
• karaçavuş,
• karaçayır,
• karnıkara,
• sırtıkara

• (cesur, korkusuz): kara kutu, gözü kara

esmer, koyu renkli

• Kara Afrika,
• kara derili,
• kara ırk,
• kara kıta,

gözü görmez, kör

• kara cahil,
• kara düzen,
• kara ev,
• kara fırın,
• kara kovan,
• kara saban,
• kara yurt

• (hırçın, sert): Karadeniz, karayel

karanlık

• ağzı kara,
• bahtı kara,
• bağrı kara,
• gönlü kara,
• kara ağızlı,
• kara baht,
• kara gün,
• kara haber,
• kara kuvvet,
• kara kış,
• kara liste,
• kara mizah,
• kara para,
• kara pazar,
• kara sevda,
• kara yas,
• kara yazı,
• kara yüz,
• karabasan,
• karnı kara,
• yüzü kara

Çeviriler

renkler

• Almanca: schwarz (de)

  Yahudi Almancası: שוואַרץ‎ (yi) (shvarts)

• Amharca: ጥቁር (am) (ṭəḳur)
• Arnavutça: ZI (sq)
• Azerice: qara (az), siyah (az)
• Baskça: beltz (eu)
• Bretonca: du (br)
• Bulgarca: черен (bg) (čeren)
• Ersya dili: раужо (myv) ( raužo )
• Estonca: must (et) [siyâh]
• Felemenkçe: zwart (nl)
• Fince: musta (fi)
• Fransızca: noir (fr)
• Friuli dili: neri (fur)
• Galce: du (cy)
• Gagavuzca: kara (gag)
• Hawaii dili: ʻeleʻele (haw)
• İngilizce: black (en)
• İskoçça:

  Eski İskoçça: black (sco)

• İsveççe: svart (sv)
• İtalyanca: nero (it)
• Japonca: 黒い (ja) (kuroi)
• Keçuva dili: yana (qu)
• Kürtçe: reş (ku)
• Lehçe: czarny (pl)
• Letonca: melns (lv)
• Litvanca: juoda (lt)
• Macarca: fekete (hu)
• Özbekçe: қора (uz) [ķora]
• Portekizce: negro (pt)
• Rumence: negru (ro)
• Rusça: черный (ru) (tşornyi)
• Salarca: qara
• Sırp-Hırvatça: crn (sh)
• Tatarca:

  Kırım Tatarca: qara (crh)

• Türkçe:

  Osmanlı Türkçesi: قرا‎ (ota)

• Türkmence: гара (tk)
• Ukraynaca: чорний (uk) (çornıy)
• Vepsice: must (vep)
• Yunanca:

  Modern Yunanca: μαύρος (el) (mávros)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "kara" maddesi

Çağatayca

Söyleniş

• Heceleme: ka‧ra

Ad

1. adak
2. kuru yer
3. (coğrafya) deniz kenarı, sahil
4. (renkler) kara, siyah

Gagavuzca

Köken

Eski Türkçe qara‎ (qara).

Söyleniş

• Heceleme: ka‧ra

Ad

kara

1. (renkler) kara

Yahudi İspanyolcası

Söyleniş

• Heceleme: ka‧ra

Sayı adı

kara

1. yüz