bayram

Ayrıca bakınız: Bayram

Türkçe

Haftanın sözcüğü – 2006, 43. hafta

Köken

Eski Türkçe bayımak/baymak (varlıklı, mutlu, üstün ve etkili olmak anlamında) < bay (varlıklı, üstün, etkili).

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /baj.ˈɾam/

• bayram

  (dosya)

• Heceleme: bay‧ram

Ad

bayram (belirtme hâli bayramı, çoğulu bayramlar)

1. (sosyal etkinlik) dinî ya da millî açıdan önemli olduğu için kutlanan günler

   Cumhuriyet bayramı yurdumuzda ve dış temsilciliklerimizde törenlerle kutlandı.

   Ramazan bayramınız mübarek olsun!

2. özel olarak kutlanan gün

   Üzüm bayramlarının eğlencelerinde bulunmak istiyorum. — Halide Edip Adıvar

3. (mecaz) neş'e, sevinç

   Sandalda, gemide bir sevinç, bir bayram, el çırpmalar, gülüşler, yaşalar. — Necati Cumalı

4. büyük eğlence

   Bu yıl kayısı bayramı sönük geçti.

Çekimleme

bayram adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		bayram	bayramlar
belirtme		bayramı	bayramları
yönelme		bayrama	bayramlara
bulunma		bayramda	bayramlarda
ayrılma		bayramdan	bayramlardan
tamlayan		bayramın	bayramların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	bayramım	bayramlarım
	belirtme	bayramımı	bayramlarımı
	yönelme	bayramıma	bayramlarıma
	bulunma	bayramımda	bayramlarımda
	ayrılma	bayramımdan	bayramlarımdan
	tamlayan	bayramımın	bayramlarımın
2. tekil	yalın	bayramın	bayramların
	belirtme	bayramını	bayramlarını
	yönelme	bayramına	bayramlarına
	bulunma	bayramında	bayramlarında
	ayrılma	bayramından	bayramlarından
	tamlayan	bayramının	bayramlarının
3. tekil	yalın	bayramı	bayramları
	belirtme	bayramıyı	bayramlarını
	yönelme	bayramıya	bayramlarına
	bulunma	bayramıda	bayramlarında
	ayrılma	bayramıdan	bayramlarından
	tamlayan	bayramının	bayramlarının
1. çoğul	yalın	bayramımız	bayramlarımız
	belirtme	bayramımızı	bayramlarımızı
	yönelme	bayramımıza	bayramlarımıza
	bulunma	bayramımızda	bayramlarımızda
	ayrılma	bayramımızdan	bayramlarımızdan
	tamlayan	bayramımızın	bayramlarımızın
2. çoğul	yalın	bayramınız	bayramlarınız
	belirtme	bayramınızı	bayramlarınızı
	yönelme	bayramınıza	bayramlarınıza
	bulunma	bayramınızda	bayramlarınızda
	ayrılma	bayramınızdan	bayramlarınızdan
	tamlayan	bayramınızın	bayramlarınızın
3. çoğul	yalın	bayramı bayramları
	belirtme	bayramıyı bayramlarını
	yönelme	bayramıya bayramlarına
	bulunma	bayramıda bayramlarında
	ayrılma	bayramıdan bayramlarından
	tamlayan	bayramının bayramlarının

Eş anlamlılar

• (Hristiyanların/Mûsevîlerin bayramı): yortu
• (millî bayram): ulusal bayram

Zıt anlamlılar

• matem

Üst kavramlar

• anma, eğlence

Yan kavramlar

• düğün, eğlence, şölen, tören

Alt kavramlar

dinî bayram

• arefe,
• Hamursuz Bayramı,
• Noel Bayramı,
• Kurban Bayramı,
• Ramazan Bayramı,
• Şeker Bayramı

millî bayram

• arefe,
• Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Sport Bayramı,
• Cumhuriyet Bayramı,
• Zafer Bayramı

özel olarak kutlanan gün

• bahar bayramı,
• dinî bayram,
• kabotaj bayramı,
• Nevruz,
• okuma bayramı,
• Yenigün Bayramı

Atasözleri

sosyal etkinlik

• Arife günü aşa ne, bayram günü tıraşa ne?
• Arife günü oruç yiyenin bayram günü yüzü kara olur
• Arife günü yalan söyleyenin bayram günü yüzü kara çıkar
• At ölür, itlere bayram olur
• Ay gördünse bayram et
• Ayı görmeden bayram etme
• Bayram değil, seyran değil, eniştem beni niye öptü
• Bayram etiyle it tavlanmaz
• Bayramda borç ödeyene ramazan kısa gelir
• Deliye her gün bayram
• Dilenciye borçlu olma, ya düğünde ister ya bayramda
• Düğün değil bayram değil eniştem beni niye öptü
• El ile gelen düğün, bayram
• Meyhaneceinin yüzünü bayram topu güldürür
• Ramazanda oruç yiyenin bayramda yüzü kara olsun
• Ramazanda yalan söyleyenin bayramda yüzü kara çıkar

Deyimler

sosyal etkinlik

• bayramlık ağzını bozmak,
• bayram haftasını mangal tahtası anlamak,
• bayram etmek,
• deliye her gün bayram

Kelime birliktelikleri

sosyal etkinlik

• bayram alayı,
• bayram ayı,
• bayram beyi,
• bayram böceği,
• bayram çocuğu,
• bayram gazetesi,
• bayram günü,
• bayram havası,
• bayram hediyesi,
• bayram namazı,
• bayram şekeri,
• bayram tebriği,
• bayram topu,
• bayram yapmak,
• bayram yeri,
• bayram ziyareti,
• bayramda seyranda,
• bayramdan bayrama,
• bayramın kutlu olsun,
• bayramın mübarek olsun

Türetilmiş kavramlar

• bayramca, bayramcı, bayramcık, bayramçalık, bayramken, bayramla, bayramlaşma, bayramla, bayramlı, bayramlık, bayramsa, bayramsız, bayramüstü, bayramüzeri

Çeviriler

sosyal etkinlik

• Almanca: Fest (de) n
• Azerice: bayram (az)
• Başkurtça: байрам (ba) (bayram)
• Çekçe: svátek (cs) e
• Fince: juhla (fi)
• İngilizce: festival (en)
• İspanyolca: fiesta (es) d
• İtalyanca: festa (it) d
• Latince: festum (la) d
• Portekizce: festa (pt) d
• Tatarca: bäyräm (tt)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "bayram" maddesi

Ek okumalar

• Vikipedi'de bayram

Azerice

Ad

bayram

1. (sosyal etkinlik) bayram

Gagavuzca

Ad

bayram

1. (sosyal etkinlik) bayram

Kaynakça

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki