Bett
![]() |
Ayrıca bakınız: bett |
Almanca
düzenleKöken
düzenle- Orta Yüksek Almanca bett, bette, Eski Yüksek Almanca betti (Gotça 𐌱𐌰𐌳𐌹 (badi) ile soydaş), Cermence *badja- (“yatak”). 8. asırdan beri belgelenmiştir.[1]
Söyleniş
düzenleAd
düzenleBett n (tamlayan hâli Betts veya Bettes, çoğulu Betten)
- (coğrafya, ulaşım)
su kütleleri, ulaşım yolları veya yiyecekler için tabiî olarak teşekkül etmiş veya sun‘î olarak yapılmış oluşum.
- Ich hab den Vater Rhein in seinem Bett gesehen. — Peder Ren'i yatağında gördüm. (şarkı)
- Das Bett des Flusses muss weiter ausgebaggert werden. — Nehrin yatağının daha fazla kazınması icap ediyor.
- Ein Fünftel des Renaissance-Damms ist bereits fertig gestellt. Im Mai haben die Äthiopier angefangen, den Fluss in ein neues Bett umzuleiten, um den Bau der Staumauer zu ermöglichen. — Rönesans Barajı'nın beşte biri tamamlandı bile. Mayıs ayında Etiyopyalılar, barajın inşasına imkân vermek için nehri yeni bir yatağa yönlendirmeye başladı.[2]
- (fizyoloji) Nagelbett kavramının kısa şekli (tırnak yatağı)
- Das Bett des Nagels ist entzündet und muss behandelt werden. — Tırnağın yatağı iltihaplanmış olup tedavî edilmesi icap etmektedir.
- (möbleler) battaniye, şilte ve yastık dâhil yatak
- Mach dein Bett! — Yatağını yap!
- Bei neueren Umfragen bestätigen immerhin ein Viertel der Hundehalter, den Hund ins Bett zu lassen bzw. ihn dorthin auch des Nachts mitzunehmen. — Son araştırmalarda köpek sahiplerinin en az dörtte biri, köpeklerini yataklarına aldıklarını veya geceleri oraya götürdüklerini doğruluyor.[3]
- „Ich krieche aus dem schmalen Bett, hänge die Öffnung im Zelt zu, weil mich der Stern stört, schließe die Froschaugen, möchte schlafen.“ — Dar yataktan sürünerek çıkıyorum, yıldız beni rahatsız ettiği için çadırın açıklığını kapatıp kurbağa gözlerimi kapatıyor ve uyumak istiyorum.[4]
- Als Gregor Samsa eines Morgens aus unruhigen Träumen erwachte, fand er sich in seinem Bett zu einem ungeheuren Ungeziefer verwandelt. — Gregor Samsa bir sabah huzursuz rüyalardan uyandığında, kendisini yatağında canavar bir böceğe dönüşmüş hâlde bulur.[5]
- Ein Bett ist mehr als nur ein Schlafplatz. Es ist der Ort von Geburt und Tod, Liebe und Gewalt, Einsamkeit und Zweisamkeit. — Yatak, uyuyacak bir yerden daha fazlasıdır. Doğumun ve ölümün, aşkın ve şiddetin, yalnızlığın ve birlikteliğin mekânıdır.[6]
- „Sie lag auf dem Bett, das Wollplaid über sich gezogen.“ — Üzerine çekilmiş yün ekoseyle yatağın üstünde yatıyordu.[7]
- (möbleler) yatağın kendisi
- Wir haben uns ein neues Bett gekauft. — Yeni bir yatak aldık.
- „Für einen Ägypter gab es keinen wichtigeren Gegenstand als seine Matte, die ihm als Decke, Bett und sogar als Leichentuch diente und die er stets bei sich trug.“ — Bir Mısırlı için battaniye, yatak, hatta kefen vazifesi gören ve her zaman yanında taşıdığı hasırından daha mühim bir eşyası yoktu.[8]
- „Neben dem Bett stand auf dem Nachttisch ein Schachbrett.“ — Yatağın yanında komodinin üzerinde bir satranç tahtası vardı.[9]
- Bei neueren Umfragen bestätigen immerhin ein Viertel der Hundehalter, den Hund ins Bett zu lassen bzw. ihn dorthin auch des Nachts mitzunehmen. — Son araştırmalarda köpek sahiplerinin en az dörtte biri, köpeklerini yataklarına aldıklarını veya geceleri oraya götürdüklerini doğruluyor.[10]
- „Ich krieche aus dem schmalen Bett, hänge die Öffnung im Zelt zu, weil mich der Stern stört, schließe die Froschaugen, möchte schlafen.“ — Dar yataktan sürünerek çıkıyorum, yıldız beni rahatsız ettiği için çadırın açıklığını kapatıp kurbağa gözlerimi kapatıyor ve uyumak istiyorum.[11]
Küçültmeler
düzenleEş anlamlılar
düzenleZıt anlamlılar
düzenleÜst kavramlar
düzenle- (battaniye, şilte ve yastık dâhil yatak): Bettstatt, Bettstelle, Schlafstätte, Schlafgelegenheit
- (coğrafya, ulaşım): Landschaft; Unterlage
- (fizyoloji): Körperteil
- (möbleler): Möbelstück
Alt kavramlar
düzenle- ((battaniye, şilte ve yastık dâhil) yatak): Akutbett, Daunenbett, Deckbett, Doppelbett, Doppelstockbett, Ehebett, Einzelbett, Eisenbett, Etagenbett, Federbett, Feldbett, Gästebett, Himmelbett, Hochbett, Hospitalbett, Hotelbett, Kinderbett, Klappbett, Krankenbett, Krankenhausbett, Nagelbett, Lotterbett, Notbett, Ofenbett, Paradebett, Prachtbett, Prunkbett, Ruhebett, Schrankbett, Siechenbett, Sterbebett, Stockbett, Streckbett, Unterbett, Wasserbett,
- ((battaniye, şilte ve yastık dâhil) yatak): Futon
- (coğrafya, ulaşım): Bachbett, Flussbett, Gletscherbett, Fußbett, Gemüsebett, Gleisbett, Kanalbett, Saatbett, Schienenbett, Strombett, Sturzbett
- (möbleler): Wiege
Deyimler
düzenleKelime birliktelikleri
düzenle- ((battaniye, şilte ve yastık dâhil) yatak): sich ins Bett hauen, zu Bett gehen
Türetilmiş kavramlar
düzenle- (fiil): betten
- (isimler): Bettbezug, Bettcouch, Bettdecke, Bettenbestand, Bettenburg, Bettende, Bettenhaus, Bettenkapazität, Bettenschlagplatz, Bettfeder, Bettflasche, Bettfüllung, Bettgänger, Bettgeflüster, Bettgemach, Bettgenosse, Bettgeschichte, Bettgestell, Betthimmel, Betthupferl, Bettjacke, Bettkammer, Bettkante, Bettkasten, Bettkissen, Bettlager, Bettlaken, Bettlektüre, Bettmatratze, Bettnachbar, Bettnässer, Bettpfanne, Bettpfosten, Bettruhe, Bettschüssel, Bettschwere, Bettspreite, Bettstelle, Bettszene, Bettvorhang, Bettvorleger, Bettwäsche, Bettzeug, Bettzimmer, Flachbett
- (sıfatlar): bettfertig, bettlägerig, bettreif
Kaynaklar
düzenle- Leipzig Üniversitesi kelime portâlî: „“
- ((battaniye, şilte ve yastık dâhil) yatak, nehir/ırmak yatağı): Jacob Grimm, Wilhelm Grimm: „Deutsches Wörterbuch“ (Almanca sözlük), 16 cilt. Leipzig, 1854–1961, kelime: „Bett“
- ((battaniye, şilte ve yastık dâhil) yatak, nehir/ırmak yatağı): Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache'de Bett
- ((battaniye, şilte ve yastık dâhil) yatak, nehir/ırmak yatağı): The Free Dictionary „“
- (fizyoloji): Duden: Bett
- ↑ Friedrich Kluge, Elmar Seebold tarafından hazırlanmış „Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache“ (Almancanın etimolojik sözlüğü). 24. gözden geçirilmiş ve genişletilmiş baskısı. Walter de Gruyter, Berlin/New York 2001, ISBN 978-3-11-017473-1, DNB 965096742, kelime: „Bett“, sayfa 116.
- ↑ Ludger Schadomsky. "Afrika - Wasserkrieg zwischen Ägypten und Äthiopien? – Der Streit zwischen Ägypten und Äthiopien um das lebenswichtige Nilwasser ist uralt. Nun droht der Konflikt wegen eines neuen Staudammprojektes zu eskalieren. Aber geht es wirklich nur ums Wasser?". 2016-03-20 tarihinde erişilmiştir.
- ↑ Şablon:Kaynak-Bauer: Lexikon der Symbole
- ↑ Edgar Hilsenrath (2017). Der Nazi & der Friseur – Roman, 323., dtv. İlk defa 1977'de yayınlandı.
- ↑ Almanca Vikikaynak'ta Die Verwandlung (Franz Kafka)
- ↑ Kristina Reymann-Schneider. "Bildergalerie - Bettgeschichte: Do legst di nieda". 2016-03-20 tarihinde erişilmiştir.
- ↑ Hansi Sondermann (2017). Ballade in g-Moll – Roman, 95, Selbstverlag Books on Demand..
- ↑ Christian Jacq (1999). {{{başlık}}}, 211., Rowohlt. Fransızca orijinâli 1994'te yayınlandı.
- ↑ Erich Maria Remarque (2018). Der Himmel kennt keine Günstlinge– Roman, 92, Kiepenheuer & Witsch. İlk defa 1961'de yayınlandı.
- ↑ Şablon:Kaynak-Bauer: Lexikon der Symbole
- ↑ Edgar Hilsenrath (2017). Der Nazi & der Friseur – Roman, 323., dtv. İlk defa 1977'de yayınlandı.
Ek okumalar
düzenle- ((battaniye, şilte ve yastık dâhil) yatak): Almanca Vikipedi'de Bett