su
Türkçe
düzenleKöken
düzenleOsmanlı Türkçesi صو (su) sözcüğünden devralındı, *suv sözcüğünden, Ana Türkçe *sub sözcüğünden devralındı. Eski Türkçe 𐰽𐰆𐰉 (sub) ile eş asıllı.
Söyleniş
düzenleAd
düzenlesu (belirtme hâli suyu, çoğulu suları)
- (hidroloji, içecekler, kimya, sıvılar)
hidrojenle oksijenden oluşan, sıvı hâlinde bulunan, renksiz, kokusuz, tatsız sıvı
- eş anlamlısı: âb
- defa, kez
- Meyveleri iki su yıka.
- (botanik) bâzı kokulu yaprak veya çiçeklerin imbikten çekilmesiyle elde edilen kokulu sıvı
- Çiçek suyu. Gül suyu.
- (demircilik, metalurji) demir araçları ateşte kızdırdıktan sonra suya daldırarak sağlanılan sertlik
- Bu bıçağın suyunu iyi vermemişler.
- (gastronomi) yemeğin sıvı bölümü
- Belki de iki bardak turşu suyu içecek. — S. F. Abasıyanık
- (hidroloji) bu sıvıdan oluşan kitle
- Koltuğuna oturdu, Haliç'in bulanık sularına daldı. — F. R. Atay
- (içecekler) meyve, sebze v.s.'nin sıkılmasıyla elde edilen sıvı
- Domates suyu. Portakal suyu.
Çekimleme
düzenleAlt kavramlar
düzenleDeyimler
düzenleçörten gibi su akmak, ekmek elden su gölden, eline su dökemez, elini sıcak sudan soğuk suya sokmamak, havanda su dövmek, içtikleri su ayrı gitmemek, pişmiş aşa soğuk su katmak, acı su, akarsu, akıntılı su, benekli sutavuğu, su akrebi, su altı, su askıları, su aygırı, su baldıranı, su bardağı, su basması, su basıncı, su baskını, su bidonu, su bilgisi, su bilimi, su birikintisi, su biti, su bitkisi, su böceği, su bölümü çizgisi, su bölümü çizgisi, su bombası, su böreği, su borusu, su boşalması, su boyası, su basması, su cambazı, su cenderesi, su çıkrığı, su cismi, su çulluğu, su damarı, su damlası, su değirmeni, su deposu, su dökmek, su dolabı, su düzeyi, su etmek, su hazinesi, su hattı, su hayvanı, su iletimi, su ısıtıcısı, su jeti, su kabağı, su kabarcığı, su kabı, su kaçırmak, su kamışı, su kapmak, su karanfili, su katmanı, su kayağı, su kaybı, su keleri, su kemeri, su kesesi, su kesimi, su keteni, su kireci, su kirliliği, su kızağı, su kuyusu, su küpü, su küre, su kütlesi, su mantarı, su katmanı, su kesilmek, su kesmek, su kılavuzu, su mercimeği, su mermeri, su muhallebisi, su nanesi, su oku, su oluğu, su ölçer, su örümceği, su perisi, su piresi, su rezenesi, su saati, su samuru, su sarımsağı, su sarnıcı, su sayacı, su serpilmek, su serpme, su sertliği, su seviyesi, su sevme, su sığırı, su sineği, su soğutmalı, su süzme, su şebekesi, su tabakası, su tankeri, su tası, su taşkını, su tatlısı, su tavuğu, su tedavisi, su terazisi, su teresi, su testisi, su topu, su tulumbası, su türbini, su ulaşımı, su ürünleri, su vermek, su yapmak, su yatağı, su yelvesi, su yılanı, su yokluğu, su yolu, su yoncası, su yosunu, su yuvarı, suda yürümek, suya düşmek, suya göstermek, suya salmak, suyu kesmek, suyun başı, su gibi akmak, su gibi aziz olmak, su gibi bilmek, su gibi ezberlemek, su gibi git, su gibi gel, su gibi gitmek, su gibi okumak, su gibi olmak, su gibi terlemek, su götürür yeri olmamak, su içinde, su içinde kalmak, su iktiza etmek, su katılmamış, su korkusu, su koyuvermek, su yüzü görmemiş, su yüzüne çıkmak, sudan bahane, sudan çıkmış balığa dönmek, sudan işler, sudan sebep, sular kararmak, sular seller gibi, suya düşmek, suya götürüp susuz getirmek, suya kokmak, suya sabuna dokunmamak, suyu başından kesmek, suyu çıkmak, suyu görmeden paçaları sıvamak, suyu görünce teyemmüm bozulur, suyu ısınmak, suyu kaynamak, suyu kesilmiş değirmene dönmek, suyu seli kalmamak, suyun akıntısına gitmek, suyuna gitmek, suyuna tirit, suyunca gitmek, suyunu almak, suyunu çekmek, suyunun suyu, suyunun suyunun suyu tatlı su gelinciği
Türetilmiş kavramlar
düzenleÇeviriler
düzenle
|
Kaynakça
düzenle- Türk Dil Kurumuna göre "su" maddesi
Atasözleri
düzenle- Acı acıyı keser, su sancıyı
- Acı acıya, su sancıya
- Akan su yosun tutmaz
- Balık çok konuşurum ama ağzım su dolu demiş
- Beylik çeşmeden su içme
- Bulanık su, balıkçının yarı kazancıdır
- Derin su yavaş akar
- Dokuz keçe, su geçe; bir deri, soğuk geri
- Su küçüğün, sofra büyüğün
- Su küçüğün, söz büyüğün
- Su testisi su yolunda kırılır
- Su uyur düşman uyumaz
- Suyu getiren de bir, testiyi kıran da