su

Ayrıca bakınız: SU, s. u., sú, sû, sŭ, sū, şu, 数

Türkçe

Haftanın sözcüğü – 2006, 48. hafta

Köken

Osmanlı Türkçesi صو‎ sözcüğünden devralındı, Eski Türkçe 𐰽𐰆𐰉‎ (s¹ub¹), Ana Türkçe *sïb.

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /ˈsu/, [ˈsʊ]

• Ses

  (dosya)

• Heceleme: su

Ad

su (belirtme hâli suyu, çoğulu suları)

1. defa, kez

   Meyveleri iki su yıka.

2. (botanik) bâzı kokulu yaprak veya çiçeklerin imbikten çekilmesiyle elde edilen kokulu sıvı

   Çiçek suyu. Gül suyu.

3. (demircilik, metalurji) demir araçları ateşte kızdırdıktan sonra suya daldırarak sağlanılan sertlik

   Bu bıçağın suyunu iyi vermemişler.

4. (gastronomi) yemeğin sıvı bölümü

   Belki de iki bardak turşu suyu içecek. — S. F. Abasıyanık

5. (hidroloji, içecekler, kimya, sıvılar) hidrojenle oksijenden oluşan, sıvı hâlinde bulunan, renksiz, kokusuz, tatsız sıvı

   eş anlamlısı: âb

6. (hidroloji) bu sıvıdan oluşan kitle

   Koltuğuna oturdu, Haliç'in bulanık sularına daldı. — F. R. Atay

7. (içecekler) meyve, sebze v.s.'nin sıkılmasıyla elde edilen sıvı

   Domates suyu. Portakal suyu.

Çekimleme

su adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		su	suları
belirtme		suyu	sularını
yönelme		suya	sularına
bulunma		sunda	sularında
ayrılma		sundan	sularından
tamlayan		suyun	sularının
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	suyum	sularım
	belirtme	suyumu	sularımı
	yönelme	suyuma	sularıma
	bulunma	suyumda	sularımda
	ayrılma	suyumdan	sularımdan
	tamlayan	suyumun	sularımın
2. tekil	yalın	suyun	suların
	belirtme	suyunu	sularını
	yönelme	suyuna	sularına
	bulunma	suyunda	sularında
	ayrılma	suyundan	sularından
	tamlayan	suyunun	sularının
3. tekil	yalın	suyu	suları
	belirtme	suyunu	sularını
	yönelme	suyuna	sularına
	bulunma	suyunda	sularında
	ayrılma	suyundan	sularından
	tamlayan	suyunun	sularının
1. çoğul	yalın	suyumuz	sularımız
	belirtme	suyumuzu	sularımızı
	yönelme	suyumuza	sularımıza
	bulunma	suyumuzda	sularımızda
	ayrılma	suyumuzdan	sularımızdan
	tamlayan	suyumuzun	sularımızın
2. çoğul	yalın	suyunuz	sularınız
	belirtme	suyunuzu	sularınızı
	yönelme	suyunuza	sularınıza
	bulunma	suyunuzda	sularınızda
	ayrılma	suyunuzdan	sularınızdan
	tamlayan	suyunuzun	sularınızın
3. çoğul	yalın	suyu	suları
	belirtme	suyunu	sularını
	yönelme	suyuna	sularına
	bulunma	suyunda	sularında
	ayrılma	suyundan	sularından
	tamlayan	suyunun	sularının

Alt kavramlar

içecekler, kimya, hidroloji

• akarsu,
• deniz,
• göl,
• kaynak suyu,
• maden suyu,
• serbest su,
• şişelenmiş su,
• tazyikli su,
• tazyiksiz su,
• yağmur,
• yer altı suları

Atasözleri

içecekler, kimya, hidroloji

• Acı acıyı keser, su sancıyı
• Acı acıya, su sancıya
• Akan su yosun tutmaz
• Balık çok konuşurum ama ağzım su dolu demiş
• Beylik çeşmeden su içme
• Bulanık su, balıkçının yarı kazancıdır
• Derin su yavaş akar
• Dokuz keçe, su geçe; bir deri, soğuk geri
• Su küçüğün, sofra büyüğün
• Su küçüğün, söz büyüğün
• Su testisi su yolunda kırılır
• Su uyur düşman uyumaz
• Suyu getiren de bir, testiyi kıran da

Deyimler

içecekler, kimya, hidroloji

• çörten gibi su akmak,
• ekmek elden su gölden,
• eline su dökemez,
• elini sıcak sudan soğuk suya sokmamak,
• havanda su dövmek,
• içtikleri su ayrı gitmemek,
• pişmiş aşa soğuk su katmak,
• su gibi akmak,
• su gibi aziz olmak,
• su gibi bilmek,
• su gibi ezberlemek,
• su gibi git, su gibi gel,
• su gibi gitmek,
• su gibi okumak,
• su gibi olmak,
• su gibi terlemek,
• su götürür yeri olmamak,
• su içinde,
• su içinde kalmak,
• su iktiza etmek,
• su katılmamış,
• su korkusu,
• su koyuvermek,
• su yüzü görmemiş,
• su yüzüne çıkmak,
• sudan bahane,
• sudan çıkmış balığa dönmek,
• sudan işler,
• sudan sebep,
• sular kararmak,
• sular seller gibi,
• suya düşmek,
• suya götürüp susuz getirmek,
• suya kokmak,
• suya sabuna dokunmamak,
• suyu başından kesmek,
• suyu çıkmak,
• suyu görmeden paçaları sıvamak,
• suyu görünce teyemmüm bozulur,
• suyu ısınmak,
• suyu kaynamak,
• suyu kesilmiş değirmene dönmek,
• suyu seli kalmamak,
• suyun akıntısına gitmek,
• suyuna gitmek,
• suyuna tirit,
• suyunca gitmek,
• suyunu almak,
• suyunu çekmek,
• suyunun suyu,
• suyunun suyunun suyu

Türetilmiş kavramlar

içecekler, kimya, hidroloji

• acı su,
• akarsu,
• akıntılı su,
• benekli sutavuğu,
• su akrebi,
• su altı,
• su askıları,
• su aygırı,
• su baldıranı,
• su bardağı,
• su basması,
• su basıncı,
• su baskını,
• su bidonu,
• su bilgisi,
• su bilimi,
• su birikintisi,
• su biti,
• su bitkisi,
• su böceği,
• su bölümü çizgisi,
• su bölümü çizgisi,
• su bombası,
• su böreği,
• su borusu,
• su boşalması,
• su boyası,
• su basması,
• su cambazı,
• su cenderesi,
• su çıkrığı,
• su cismi,
• su çulluğu,
• su damarı,
• su damlası,
• su değirmeni,
• su deposu,
• su dökmek,
• su dolabı,
• su düzeyi,
• su etmek,
• su hazinesi,
• su hattı,
• su hayvanı,
• su iletimi,
• su ısıtıcısı,
• su jeti,
• su kabağı,
• su kabarcığı,
• su kabı,
• su kaçırmak,
• su kamışı,
• su kapmak,
• su karanfili,
• su katmanı,
• su kayağı,
• su kaybı,
• su keleri,
• su kemeri,
• su kesesi,
• su kesimi,
• su keteni,
• su kireci,
• su kirliliği,
• su kızağı,
• su kuyusu,
• su küpü,
• su küre,
• su kütlesi,
• su mantarı,
• su katmanı,
• su kesilmek,
• su kesmek,
• su kılavuzu,
• su mercimeği,
• su mermeri,
• su muhallebisi,
• su nanesi,
• su oku,
• su oluğu,
• su ölçer,
• su örümceği,
• su perisi,
• su piresi,
• su rezenesi,
• su saati,
• su samuru,
• su sarımsağı,
• su sarnıcı,
• su sayacı,
• su serpilmek,
• su serpme,
• su sertliği,
• su seviyesi,
• su sevme,
• su sığırı,
• su sineği,
• su soğutmalı,
• su süzme,
• su şebekesi,
• su tabakası,
• su tankeri,
• su tası,
• su taşkını,
• su tatlısı,
• su tavuğu,
• su tedavisi,
• su terazisi,
• su teresi,
• su testisi,
• su topu,
• su tulumbası,
• su türbini,
• su ulaşımı,
• su ürünleri,
• su vermek,
• su yapmak,
• su yatağı,
• su yelvesi,
• su yılanı,
• su yokluğu,
• su yolu,
• su yoncası,
• su yosunu,
• su yuvarı,
• suda yürümek,
• suya düşmek,
• suya göstermek,
• suya salmak,
• suyu kesmek,
• suyun başı,
• subasar,
• suca,
• sucu,
• sucuk,
• suçiçeği,
• sugötürür,
• sugötürmez,
• suibriği,
• sulamak,
• sulu,
• suluk,
• susak,
• susama,
• susuz,
• suşeridi,
• suvarma,
• suyken,
• suyla,
• suyolu,
• suysa,
• yüzsuyu

Çeviriler

çeviriler

• Aari dili: noqá
• Afrikaanca: water (af)
• Aiton dili: ꩫံ (nam)
• Almanca: Wasser (de) n

  Yahudi Almancası: וואַסער‎ (yi) n (vaser)

• Arapça: مَاء‎ (ar) e (māʾ)
• Arnavutça: ujë (sq)
• Azerice: su (az)
• Aymaraca: uma (ay)
• Baskça: ur (eu)
• Beyaz Rusça: вада (be) d (vada)
• Bretonca: dour (br) e
• Bulgarca: вода (bg) d (voda)
• Birmanca: ရေ (my) (re)
• Bislama dili: wota (bi)
• Bambara dili: ji (bm)
• Bengalce: জল (bn) (jôl)
• Cava dili: ꦧꦚꦸ (jv) (banyu)
• Çekçe: voda (cs) d
• Çince: 水 (zh) (shuǐ)
• Çuvaşça: шыв (cv) (šyv)
• Danca: vand (da)
• Endonezce: air (id)
• Ermenice: ջուր (hy) (ǰur)
• Ersya dili: ведь (myv) ( veď )
• Esperanto: akvo (eo)
• Estonca: vesi (et)
• Faroece: vatn (fo)
• Farsça: آب‎ (fa) [āb]
• Felemenkçe: water (nl)
• Fiji dili: wai (fj)
• Fince: vesi (fi)
• Fransızca: eau (fr) d
• Frizce: wetter (fy)
• Gagavuzca: su (gag)
• Galce: dwfr (cy) e, dŵr (cy) e
• Galiçyaca: auga (gl) d
• Guarani dili: y (gn)
• Gürcüce: წყალი (ka) (c̣q̇ali)
• Hawaii dili: wai (haw)
• Hausaca: ruwa (ha)
• Hintçe: पानी (hi) (pānī)
• Hititçe: wa-a-tar (hit)
• İbranice: מים‎ (he) e [mayim], אגואה‎ (he)
• İdo: aquo (io)
• İngilizce: water (en)
• İnterlingua: aqua (ia)
• İrlandaca: uisce (ga) e
• İspanyolca: agua (es) d

  Yahudi İspanyolcası: agua (lad)

• İsveççe: vatten (sv) n
• İtalyanca: acqua (it) d
• İzlandaca: vatn (is)
• Japonca: 水 (ja), みず (ja) [mizu]
• Katalanca: aigua (ca) d
• Kazakça: cy (kk)
• Keçuva dili:unu (qu)
• Kernevekçe: dowr (kw) e
• Korece: 물 (ko) (mul)
• Kotava dili:
• Kri dili: wata (kri)
• Kürtçe: ab (ku), av (ku), aw (ku)
• Lao dili: ນ້ຳ (lo) (nam)
• Latince: aqua (la) d
• Lehçe: woda (pl) d
• Litvanca: vanduo (lt) e
• Livice: vež (liv)
• Lü: ᦓᧄᧉ (nam²)
• Macarca: víz (hu)
• Magindanao dili: ig
• Malayalam dili: വെള്ളം (ml) (veḷḷaṃ)
• Malayca: air (ms)
• Malgaşça: rano (mg)
• Maltaca: ilma (mt) e
• Maranao dili: ig
• Marathi dili: पाणी (mr) (pāṇī)
• Mari dili: вӱд (mhr) (vüd)
• Mokşa dili: ведь (mdf) ( veď )
• Nahuatl dili: atl (nah)
• Nauruca: ebok (na)
• Norveççe: vann (no), vatn (no)
• Özbekçe: suv (uz)
• Portekizce: água (pt) d
• Rohingya dili: faní (rhg)
• Rumence: apă (ro) d
• Rusça: вода (ru) d (voda)
• Sırp-Hırvatça:

  Kiril: вода (sh) d

  Latin: voda (sh) d

• Shan: ၼမ်ႉ (shn) (nâ̰m)
• Sicilyaca: acqua (scn)
• Slovakça: voda (sk) d
• Slovence: voda (sl) d
• Somalice: biyo (so)
• Sümerce: a (sux)
• Sulukça: tubig
• Sunda dili: cai (su)
• Svahili: maji (sw)
• Şorca: suğ, süñ
• Tagalogca: tubig (tl)
• Tai Nüa: ᥘᥛᥳ (tdd) (lȧm)
• Tatarca:

  Kırım Tatarcası: suv (crh)

• Tayca: น้ำ (th) (nâm)
• Ternate dili: ake
• Tibetçe: ཆུ (bo) (chu)
• Tidore dili: ake
• Türkçe:

  Eski Türkçe: 𐰽𐰆𐰉‎ (otk) (s¹ub¹)

  Osmanlı Türkçesi: سو‎ (ota)

• Türkmence: suv (tk), suw (tk)
• Udmurtça: ву (udm) (vu)
• Urduca: پانی‎ (ur) [pāni], آب‎ (ur) [āb]
• Uygurca: سۇ‎ (ug) (su)
• Venedikçe: acua (vec)
• Vietnamca: nước (vi)
• Volapük dili: vat (vo)
• Võro dili: vesi (fiu-vro)
• Xhosa dili: amanzi (xh)
• Yunanca:

  Modern Yunanca: νερό (el) n (neró)

• Eski Yunanca: ὕδωρ (grc) (húdōr)
• Zhuangca: raemx (za)
• Zuluca: amanzi (zu)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "su" maddesi

Ek okumalar

• Vikipedi'de su

Anagramlar

• us

Azerice

Söyleniş

• Heceleme: su

Ad

su

1. (hidroloji, içecekler, kimya, sıvılar) ab, su

Baskça

Söyleniş

• Heceleme: su

Ad

su

1. (yangın) ateş

Gagavuzca

Köken

Eski Türkçe 𐰽𐰆𐰉‎ (s¹ub¹).

Söyleniş

• Heceleme: su

Ad

su

1. (hidroloji, içecekler, kimya, sıvılar) ab, su

Tatarca

Söyleniş

• Heceleme: su

Ad

su

1. (hidroloji, içecekler, kimya, sıvılar) ab, su

Kaynakça

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki

Uygurca

Söyleniş

• Heceleme: su

Ad

su

1. (hidroloji, içecekler, kimya, sıvılar) ab, su

Vepsice

Söyleniş

• Heceleme: su

Ad

su

1. (anatomi) ağız