ana

Ayrıca bakınız: anâ, ana-, àná, änä

Haftanın sözcüğü – 2007, 43. hafta

Türkçe

Söyleniş

IPA^(anahtar): aˈna, anaˈlaɾ

Heceleme

Heceleme: a‧na

Ad

ana (belirtme hâli anayı, çoğulu analar) ana -sı

[1] Ana ve çocuğu

1. (aile) anne

Deyimler

ana arı, ana atardamar, ana baba eline bakmak, ana baba kuzusu, ana kraliçe, anan turp baban şalgam sen nereden çıktın gülbeşeker, anasının ipini satmak, meryem Ana kandili gibi

Çeviriler

çeviriler

• Afrikanca: moeder (af), ma (af)
• Almanca: Mama (de) d, Mutter (de) d
• Arapça: أُمٌّ‎ (ar) d (ʔum(mun))
• Arnavutça: nënë (sq), mëmë (sq)
• Asturyasça: ma (ast)
• Aymaraca: taica (ay)
• Azerice: ana (az), ciji (az) (lehçe), nənə) (az) (lehçe)
• Baskça: ama (eu)
• Sırp-Hırvatça: majka (sh)
• Bretonca: mamm (br)
• Bulgarca: майка (bg) (majka)
• Calo dili: bata, dai
• Çekçe: matka (cs), maminka (cs), máma (cs), mamča (cs)
• Çince: 妈妈 (zh), 母亲 (zh)
• Danca: mor (da)
• Endonezce: ibu (id), bunda (id), induk (id)
• Eski Türkçe: ana (tr), apa (tr)
• Esperanto dili: patrino (eo), panjo (eo)
• Estonca: ema (et)
• Faroe dili: móðir (fo)
• Farsça: مادر‎ (fa), مامان‎ (fa)
• Fince: äiti (fi)
• Fransızca: mère (fr), maman (fr)
• Galce: mam (cy)
• Galiçyaca: nai (gl)
• Gucaratça: મા (gu) (mā)
• Gürcüce: დედა (ka) (deda)
• Felemenkçe: moeder (nl), mama (nl), mamma (nl), mammie (nl), mamie (nl)
• Sırp-Hırvatça: mati (sh), majka (sh)
• Hintçe: मां (hi) (mā̃), माता (hi) (mātā), अम्मा (hi) (ammā)
• İbranice: אמא‎ (he), אם‎ (he)
• İngilizce: mother (en), mom (en), mommy (en), mum (en), mummy (en), mama (en)
• İrlandaca: máthair (ga), mamaí (ga)
• İspanyolca: madre (es)
• İsveççe: mamma (sv) g, mor (sv) g, morsa (sv) g
• İtalyanca: madre (it), mamma (it)
• Japonca: お母さん (ja), 母 (ja), 母親 (ja)
• Katalanca: mare (ca)
• Kazakça: ana (kk)
• Keçuva dili: mama (qu)
• Kırım Tatarca: anniy (crh), anne (crh), ana (crh)
• Kırgızca: ene (ky)
• Korece: 어머니 (ko) (eomeoni)
• Kürtçe: daya (ku)
• Latince: mater (la)
• Lehçe: matka (pl), mama (pl)
• Letonca: māte (lv)
• Litvanca: motina (lt)
• Macarca: anya (hu), mama (hu), édesanya (hu), anyu (hu)
• Malgaşça: reny (mg)
• Malayca: emak (ms)
• Maltaca: omm (mt)
• Marathi dili: आई (mr) (āī), माता (mr) (mātā)
• Moğolca: эх (mn) (eh)
• Norveççe: mamma (no) e, moder (no) e
• Oksitanca: maire (oc)
• Özbekçe: она (uz) (ona)
• Portekizce: mãe (pt)
• Rapanui dili: matu’a vahine (rap)
• Romanşça: mamma (rm)
• Rumence: mamă (ro), maică (ro)
• Rusça: мать (ru) (mat ʲ)
• Sanskritçe: अम्बा (sa) (ambā)
• Savahili dili: mama (sw), mzazi (sw), mzaa (sw)
• Sırp-Hırvatça: мајка (sh)
• Slovakça: mama (sk), matka (sk)
• Slovence: máti (sl)
• Tagalogca: nanay (tl), ina (tl), inay (tl)
• Tayca: แม่ (th) (mɛ̂ɛ), มารดา (th)
• Türkmence: ene (tk)
• Ukraynaca: мати (uk) (mati)
• Uygurca: ئاپا‎ (ug) (apa)
• Yahudi Almancası: muter‎ (yi) (muter)
• Yunanca: μαμά (el) (mamá)
• Zuluca: umama (zu)

Karşıt anlamlılar

• baba

Üst kavramlar

• ebeveyn

Alt kavramlar

• üvey ana

Sözcük birliktelikleri

• ana direk, ana konu, ana kucağı, anası danası

Türetilmiş kavramlar

• anaca, anacı, anacık, anaç, Anadolu, anakara, analı, anası, anasız, anayken, anayla, anaysa, anayurt, kaynana

Köken

Osmanlı Türkçesi ana (viii+ Uy)

Ön ad

ana (karşılaştırma daha ana, üstünlük en ana)

1. asıl, esas
2. Ana bina aradan geçen elli beş yıla karşın değişmemiş. - A. Kutlu

" temel

Karşıt anlamlılar

• tâlî
• yan

Çeviriler

çeviriler

• Almanca: Haupt- (de), Vater- (de)
• Fince: perus- (fi)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "ana"

Atasözleri

• Ağlarsa anan ağlar gerisi yalan ağlar
• Ana besler hurmayla, eloğlu karşılar yarmayla
• Ana gezer, kız gezer; bu çeyizi kim düzer?
• Ana gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz
• Ana gibi yar olmaz, Bagdat gibi diyar olmaz
• Ana hakkı Tanrı hakkı
• Ana ile kız, helva ile koz
• Ana kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar
• Ana kızına taht kurmuş, baht kuramamış
• Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al

Azerice

Ad

ana (ana)

1. (aile) ana

Çağatayca

Ad

1. ana, valide
2. buracıkta, işte

Örnekler

1. anandayor
2. ana göründü

Gagavuzca

Ad

ana (ana)

1. (aile) ana

Köken

Osmanlı Türkçesi ana

Karaçay Balkarca

Bu sözcüğün, biçim ve içerik olarak Vikisözlük standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.

Madde düzenleme ve Vikisözlük standartları ile ilgili bilgi
Bu sözcükte ayrıca şu sorunlar da bulunmaktadır:

• Bu söz(cük), ait olduğu dilin kullandığı Karaçay Balkarca alfabesinde yazılmamıştır.

Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

Ad

1. (aile) ana

Kazakça

Ad

ana (ana)

1. (aile) ana

Kırım Tatarca

Ad

ana (ana)

1. (aile) ana

Adıl

ana (ana)

1. işte (uzak)

Yan kavramlar

1. mına: işte (yakın)

Örnekler

1. Ana anyerde: İşte orada

Bağlaç

ana (ana)

1. belki, ya/ya da

Örnekler

1. Ana bugün, ana yarın alırman dep cüremen.(Oneki ördek türküsü)
2. Ya bugün ya da yarın alırım diyerek geziyorum(bekliyorum)

Açıklamalar

İki ihtimâlden birinin olabilecğini belirtmek için kullanılır

Osmanlı Türkçesi

Bu sözcüğün, biçim ve içerik olarak Vikisözlük standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.

Madde düzenleme ve Vikisözlük standartları ile ilgili bilgi
Bu sözcükte ayrıca şu sorunlar da bulunmaktadır:

• Bu söz(cük), ait olduğu dilin kullandığı Osmanlı Türkçesi alfabesinde yazılmamıştır.

Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

Ad

1. (aile) ana

Ön ad

1. değersiz, kıymetsiz

Adıl

1. ona

Örnekler

Allah âdın her kim ol evvel anâ/ Her işi âsân eder Allah anâ - Süleyman Çelebi – Mevlid

Özbekçe

İlgeç

ana (ana)

1. işte

Tatarca

Ad

ana (ana)

1. (aile) ana

Türkmence

Ad

ana (ana)

1. işte