على

Ayrıca bakınız: علي, علی, غلى, غلي

Arapça

Köken 1

İbranice עַל‎ ile eş asıllı, עֲלֵי‎, Aramice עַל‎ ile eş asıllı.

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /ʕa.laː/

• dinle

  (dosya)

• Kafiyeler: -aː, -laː
• Eş seslisi: عَلَا‎ (ʿalā)

İlgeç

عَلَى (ʿalā)

1. -da/-de, üzerinde
2. (yükümlülük ifade eder):
   • M.S. 609–632, Kur'an, 24:54
     وَمَا عَلَى الرَّسُولِ إلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ. – Ve Resul'ün üzerine apaçık bir tebliğden başka bir şey düşmez.
3. karşı

   يَوْمٌ لَكَ وَيَوْمٌ عَلَيْكَ. — Bir gün senden yana, bir gün sana karşı.

   سَجَّلَ ٱللَّاعِبُ خَمْسَةَ أَهْدَافٍ عَلَى خَصْمِهِ. — Oyuncu rakibine karşı beş gol attı.

4. karşılık, mukabil
   • M.S. 609–632, Kur'an, 28:27
     قَالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى ٱبْنَتَيَّ هَاتَيْنِ عَلَى أَن تَأْجُرَنِي ثَمَانِيَ حِجَجٍ – Dedi ki: "Bana sekiz yıl çalışmana mukabil şu iki kızımdan birini sana nikâhlamak istiyorum."
5. rağmen
   • M.S. 609–632, Kur'an, 13:6
     وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنَّاسِ عَلَى ظُلْمِهِمْ. – Ve hakikaten Rabbin, zulümlerine rağmen insanlara mağfiret sahibidir.

Çekimleme

    Çekimlemiş biçimler

asıl biçim					عَلَى (ʿalā)
kişi adılları- biçimler dâhil	tekil		ikil	çoğul
	eril	dişil	genel	eril	dişil
birinci kişi	عَلَيَّ‎ (ʿalayya)			عَلَيْنَا‎ (ʿalaynā)
ikinci kişi	عَلَيْكَ‎ (ʿalayke)	عَلَيْكِ‎ (ʿalayki)	عَلَيْكُمَا‎ (ʿalaykümā)	عَلَيْكُمْ‎ (ʿalayküm)	عَلَيْكُنَّ‎ (ʿalaykünne)
üçüncü kişi	عَلَيْهِ‎ (ʿalayhi)	عَلَيْهَا‎ (ʿalayhā)	عَلَيْهِمَا‎ (ʿalayhimā)	عَلَيْهِمْ‎ (ʿalayhim)	عَلَيْهِنَّ‎ (ʿalayhinne)

Zıt anlamlılar

• (karşı): لِـ‎ (li-)

İlgili kavramlar

• بِنَاءاً عَلَيْهْ‎ (bināʾen ʿaleyh)
• ٱللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ‎ (llāhümme ṣalli ʿalā muḥammedin veʾāli muḥammedin)
• صَلَّى ٱللّٰه عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ‎ (ṣallā llāh ʿaleyhi veʾālihi veselleme)
• عَلَيْهِ ٱلصَّلَاةُ وَٱلسَّلَامُ‎ (ʿaleyhi ṣ-ṣalātü ves-selāmü)
• عَلَيْهِ ٱلسَّلَامُ‎ (ʿaleyhi s-selāmü)
• سَلَامُ ٱللّٰهِ عَلَيْهِ‎ (selāmü llāhi ʿaleyhi)

Türevleri

• Maltaca: għal

Köken 2

Morfolojik olarak ع ل ي‎ (ʿ-l-y) kökünden gelmektedir.

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /ʕa.laː/

• dinle

  (dosya)

• Eş seslisi: عَلَا‎ (ʿalā)

Eylem

عَلَى (ʿalā) I, geniş zaman يَعْلِي‎‎ (yaʿlī)

1. (geçişli) tırmanmak

Çekimleme

عَلَى

çekimi (biçim-I nakıs, mastar عَلْي)

mastar الْمَصْدَر						عَلْي‎ ʿaly
ism-i fail اِسْم الْفَاعِل						عَالٍ‎ ʿālin
ism-i meful اِسْم الْمَفْعُول						مَعْلِيّ‎ maʿliyy
etken eylem الْفِعْل الْمَعْلُوم
		tekil الْمُفْرَد				ikil الْمُثَنَّى			çoğul الْجَمْع
		1. kişi الْمُتَكَلِّم	2. kişi الْمُخَاطَب	3. kişi الْغَائِب		2. kişi الْمُخَاطَب	3. kişi الْغَائِب		1. kişi الْمُتَكَلِّم	2. kişi الْمُخَاطَب	3. kişi الْغَائِب
geçmiş zaman الْمَاضِي	eril	عَلَيْتُ‎ ʿaleytü	عَلَيْتَ‎ ʿaleyte	عَلَى ʿalā		عَلَيْتُمَا‎ ʿaleytümā	عَلَيَا‎ ʿaleyā		عَلَيْنَا‎ ʿaleynā	عَلَيْتُمْ‎ ʿaleytüm	عَلَوْا‎ ʿalev
	dişil		عَلَيْتِ‎ ʿaleyti	عَلَتْ‎ ʿalet			عَلَتَا‎ ʿaletā			عَلَيْتُنَّ‎ ʿaleytünne	عَلَيْنَ‎ ʿaleyne
geniş zaman الْمُضَارِع	eril	أَعْلِي‎ ʾaʿlī	تَعْلِي‎ taʿlī	يَعْلِي‎ yaʿlī		تَعْلِيَانِ‎ taʿliyāni	يَعْلِيَانِ‎ yaʿliyāni		نَعْلِي‎ naʿlī	تَعْلُونَ‎ taʿlūne	يَعْلُونَ‎ yaʿlūne
	dişil		تَعْلِينَ‎ taʿlīne	تَعْلِي‎ taʿlī			تَعْلِيَانِ‎ taʿliyāni			تَعْلِينَ‎ taʿlīne	يَعْلِينَ‎ yaʿlīne
geniş zaman mansub الْمُضَارِع الْمَنْصُوب	eril	أَعْلِيَ‎ ʾaʿliye	تَعْلِيَ‎ taʿliye	يَعْلِيَ‎ yaʿliye		تَعْلِيَا‎ taʿliyā	يَعْلِيَا‎ yaʿliyā		نَعْلِيَ‎ naʿliye	تَعْلُوا‎ taʿlū	يَعْلُوا‎ yaʿlū
	dişil		تَعْلِي‎ taʿlī	تَعْلِيَ‎ taʿliye			تَعْلِيَا‎ taʿliyā			تَعْلِينَ‎ taʿlīne	يَعْلِينَ‎ yaʿlīne
geniş zaman meczum الْمُضَارِع الْمَجْزُوم	eril	أَعْلِ‎ ʾaʿli	تَعْلِ‎ taʿli	يَعْلِ‎ yaʿli		تَعْلِيَا‎ taʿliyā	يَعْلِيَا‎ yaʿliyā		نَعْلِ‎ naʿli	تَعْلُوا‎ taʿlū	يَعْلُوا‎ yaʿlū
	dişil		تَعْلِي‎ taʿlī	تَعْلِ‎ taʿli			تَعْلِيَا‎ taʿliyā			تَعْلِينَ‎ taʿlīne	يَعْلِينَ‎ yaʿlīne
emir الْأَمْر	eril		اِعْلِ‎ iʿli			اِعْلِيَا‎ iʿliyā				اِعْلُوا‎ iʿlū
	dişil		اِعْلِي‎ iʿlī							اِعْلِينَ‎ iʿlīne
edilgen eylem الْفِعْل الْمَجْهُول
		tekil الْمُفْرَد				ikil الْمُثَنَّى			çoğul الْجَمْع
		1. kişi الْمُتَكَلِّم	2. kişi الْمُخَاطَب	3. kişi الْغَائِب		2. kişi الْمُwخَاطَب	3. kişi الْغَائِب		1. kişi الْمُتَكَلِّم	2. kişi الْمُخَاطَب	3. kişi الْغَائِب
geçmiş zaman الْمَاضِي	eril	عُلِيتُ‎ ʿulītü	عُلِيتَ‎ ʿulīte	عُلِيَ‎ ʿuliye		عُلِيتُمَا‎ ʿulītümā	عُلِيَا‎ ʿuliyā		عُلِينَا‎ ʿulīnā	عُلِيتُمْ‎ ʿulītüm	عُلُوا‎ ʿulū
	dişil		عُلِيتِ‎ ʿulīti	عُلِيَتْ‎ ʿuliyet			عُلِيَتَا‎ ʿuliyetā			عُلِيتُنَّ‎ ʿulītünne	عُلِينَ‎ ʿulīne
geniş zaman الْمُضَارِع	eril	أُعْلَى‎ ʾuʿlā	تُعْلَى‎ tuʿlā	يُعْلَى‎ yuʿlā		تُعْلَيَانِ‎ tuʿleyāni	يُعْلَيَانِ‎ yuʿleyāni		نُعْلَى‎ nuʿlā	تُعْلَوْنَ‎ tuʿlevne	يُعْلَوْنَ‎ yuʿlevne
	dişil		تُعْلَيْنَ‎ tuʿleyne	تُعْلَى‎ tuʿlā			تُعْلَيَانِ‎ tuʿleyāni			تُعْلَيْنَ‎ tuʿleyne	يُعْلَيْنَ‎ yuʿleyne
geniş zaman mansub الْمُضَارِع الْمَنْصُوب	eril	أُعْلَى‎ ʾuʿlā	تُعْلَى‎ tuʿlā	يُعْلَى‎ yuʿlā		تُعْلَيَا‎ tuʿleyā	يُعْلَيَا‎ yuʿleyā		نُعْلَى‎ nuʿlā	تُعْلَوْا‎ tuʿlev	يُعْلَوْا‎ yuʿlev
	dişil		تُعْلَيْ‎ tuʿley	تُعْلَى‎ tuʿlā			تُعْلَيَا‎ tuʿleyā			تُعْلَيْنَ‎ tuʿleyne	يُعْلَيْنَ‎ yuʿleyne
geniş zaman meczum الْمُضَارِع الْمَجْزُوم	eril	أُعْلَ‎ ʾuʿle	تُعْلَ‎ tuʿle	يُعْلَ‎ yuʿle		تُعْلَيَا‎ tuʿleyā	يُعْلَيَا‎ yuʿleyā		نُعْلَ‎ nuʿle	تُعْلَوْا‎ tuʿlev	يُعْلَوْا‎ yuʿlev
	dişil		تُعْلَيْ‎ tuʿley	تُعْلَ‎ tuʿle			تُعْلَيَا‎ tuʿleyā			تُعْلَيْنَ‎ tuʿleyne	يُعْلَيْنَ‎ yuʿleyne

Köken 3

Morfolojik olarak ع ل ي‎ (ʿ-l-y) kökünden gelmektedir.

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /ʕu.lan/

Ön ad

عُلًى (ʿulen) d ç

1. أَعْلَى‎ (ʾaʿlā) sözcüğünün feminine plural çekimi

Kaynakça

• Şablon:Kaynak-Freytag
• Şablon:Kaynak-Kazimirski
• Hans Wehr (1976), “على”, A Dictionary of Modern Written Arabic, J. Milton Cowan, editör, 4. baskı, Ithaca, NY, A.B.D.: Spoken Language Services, ISBN 0-87950-001-8