yer

Ayrıca bakınız: 'yĕr, -yer, YER, Yer, ýer, þér

Türkçe

Haftanın sözcüğü – 2009, 4. hafta

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /ˈjæɾ/
• Heceleme: yer

Köken 1

Osmanlı Türkçesi یر‎ sözcüğünden devralındı

Ad

yer (belirtme hâli yeri, çoğulu yerler)

1. bir olayın geçtiği veya geçeceği bölüm

   eş anlamlıları: alan, mahal

   Kaza yeri polis tarafından kapatılmıştı.

   Toplantı yeri buradan yürüyerek on dakikalık mesafededir.

2. bir şeyin, bir kişinin kapladığı veya kaplayabileceği boşluk

   eş anlamlıları: mahal, mekân

   zıt anlamlısı: gök

   İzinsiz bir yere gitmek ne haddime? — M. Ş. Esendal

3. bulunulan, oturulan, yaşanılan bölge

   Anadolu'nun bâzı yerlerinde eski bir kocakarı itikadı vardır. — R. N. Güntekin

4. durum, hâl, konum, vaziyet

   Türkiye stratejik bakımdan önemli bir yerdedir.

   Yerimde olsan ne yapardın?

5. ehemmiyet, önem

   Uçağın yurt savunmasındaki yeri büyüktür.

6. gezinilen, ayakla basılan taban

   Ayıp bir şey gördü mü kulaklarına kadar kızarıyor, gözünü yerde bir noktaya dikip öylece kalakalıyordu. — H. Taner

7. görev, vazife

   Askerden gelirse bakalım bir yere yerleştirebilecek miyiz? — M. Ş. Esendal

8. iz
9. üzerine yapı kurulmaya elverişli arazi

   eş anlamlısı: arsa

   Deniz kıyısında bir yer aldılar, ev yapacaklar

10. (astronomi, coğrafya) yerküre
11. (coğrafya) memleket, ülke
12. (mimarlık) otel, motel v.s.’de kalınacak oda

    Yeriniz var mı?

13. (sosyoloji) makam
14. (ziraat) ekime müsait toprak parçası, arazi

    Çorak yerde ot bitmez.

Çekimleme

yer adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		yer	yerler
belirtme		yeri	yerleri
yönelme		yere	yerlere
bulunma		yerde	yerlerde
ayrılma		yerden	yerlerden
tamlayan		yerin	yerlerin
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	yerim	yerlerim
	belirtme	yerimi	yerlerimi
	yönelme	yerime	yerlerime
	bulunma	yerimde	yerlerimde
	ayrılma	yerimden	yerlerimden
	tamlayan	yerimin	yerlerimin
2. tekil	yalın	yerin	yerlerin
	belirtme	yerini	yerlerini
	yönelme	yerine	yerlerine
	bulunma	yerinde	yerlerinde
	ayrılma	yerinden	yerlerinden
	tamlayan	yerinin	yerlerinin
3. tekil	yalın	yeri	yerleri
	belirtme	yerini	yerlerini
	yönelme	yerine	yerlerine
	bulunma	yerinde	yerlerinde
	ayrılma	yerinden	yerlerinden
	tamlayan	yerinin	yerlerinin
1. çoğul	yalın	yerimiz	yerlerimiz
	belirtme	yerimizi	yerlerimizi
	yönelme	yerimize	yerlerimize
	bulunma	yerimizde	yerlerimizde
	ayrılma	yerimizden	yerlerimizden
	tamlayan	yerimizin	yerlerimizin
2. çoğul	yalın	yeriniz	yerleriniz
	belirtme	yerinizi	yerlerinizi
	yönelme	yerinize	yerlerinize
	bulunma	yerinizde	yerlerinizde
	ayrılma	yerinizden	yerlerinizden
	tamlayan	yerinizin	yerlerinizin
3. çoğul	yalın	yeri	yerleri
	belirtme	yerini	yerlerini
	yönelme	yerine	yerlerine
	bulunma	yerinde	yerlerinde
	ayrılma	yerinden	yerlerinden
	tamlayan	yerinin	yerlerinin

Alt kavramlar

• acı yeri,
• ağ yeri,
• âhenk yeri,
• aktarma yeri,
• an yeri,
• aşı yeri,
• ardılış yeri,
• atık yeri,
• atım yeri,
• atış yeri,
• atıştırma yeri,
• av yeri,
• avar yeri,
• bağlantı yeri,
• bakım yeri,
• barhana yeri,
• basım yeri,
• bayram yeri,
• bekleme yeri,
• bellek yeri,
• besi yeri,
• bitim yeri,
• bulunduğu yer,
• çalım yeri,
• çalışma yeri,
• çıkarma yeri,
• çıkış yeri,
• demir yeri,
• döl yeri,
• ek yeri,
• gem yeri,
• iş yeri,
• köy yeri,
• ot yeri,
• ödeme yeri,
• park yeri,
• pazar yeri,
• piknik yeri,
• satış yeri,
• yönetim yeri,
• yük yeri,
• yükleme yeri,
• ziyaret yeri

Atasözleri

• (bir şeyin kaplayabileceği boşluk, mekân): Alçak yer yiğidi hor gösterir

Deyimler

• adım yerde, yer yer

Türetilmiş kavramlar

• yer biçimleri,
• yer bilimi,
• yer sayısı,
• yer şekilleri,
• yer yerden,
• yer yuvarlağı,
• yerce,
• yerci,
• yercik,
• yerken,
• yerle,
• yerli,
• yerse,
• yersiz

Çeviriler

bir şeyin kaplayabileceği boşluk, mekân

• Almanca: Ort (de) e, Platz (de) e
• Arapça: مَكَان‎ (ar) e (mekān)
• Arnavutça: vend (sq) e
• Felemenkçe: plaats (nl)
• Fince: maapallo (fi) , olinpaikka (fi), paikka (fi), sijainti (fi)
• Fransızca: local (fr) e
• İngilizce: place (en), location (en), accommodations (en)
• Karaçay-Balkarca: orun (krc)
• Karakalpakça: jer (kaa)
• Macarca: helyez (hu)
• Rumence: locul (ro)
• Tatarca: cir (tt), urın (tt)
• Tatarca:

  Kırım Tatarcası: cer (crh)

• Türkçe:

  Osmanlı Türkçesi: یر‎ (ota)

• Türkmence: orun (tk), ýer (tk)
• Yakutça: сир (sah) (sir)

Ek okumalar

• Vikipedi'de yer

Köken 2

ye + -r

Eylem

yer

1. yemek (eylem) sözcüğünün bildirme kipi geniş zaman basit üçüncü tekil şahıs olumlu çekimi

   zıt anlamlısı: yemez

Türetilmiş kavramlar

• yer yemez

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "yer" maddesi

Anagramlar

• Yer, rey

Azerice

Söyleniş

• Heceleme: yer

Ad

yer

1. yer

Kırım Tatarcası

Söyleniş

• Heceleme: yer

Ad

yer

1. toprak
2. yer