baş

Ayrıca bakınız: baS, bás, bas, bàs

Haftanın sözcüğü – 2008, 39, 40, 41 ve 42. hafta

Türkçe

Söyleniş

IPA^(anahtar): ˈbɑʃ, bɑʃˈlaɾ

Heceleme

Heceleme: baş

Yazılışlar

باش‎

Ad

baş (belirtme hâli başı, çoğulu başlar) -şı

baş hakkında Türkçe Vikipedi'de ansiklopedik bilgi bulabilirsiniz.

1. (anatomi) insanda ve hayvanlarda beyin, göz, kulak, burun, ağız v.s. organları kapsayan, vücudun üst veya önünde bulunan bölüm, kafa, ser

   Sağ elinin çevik bir hareketiyle başındaki tülbendi çekip aldı. - N. Cumalı

2. bir topluluğu yöneten kimse

   Cumhurbaşkanı devletin başıdır. - Anayasa

3. başlangıç

   Hafta başı. Ay başı. Yılbaşı. Satır başı.

4. temel, esas

   Gücün, erdemliğin, bilimin, her şeyin başı paradır, para. - H. E. Adıvar

5. arazide en yüksek nokta

   Dağın başı. Tepenin başı.

6. bir şeyin genellikle toparlakça ucu

   Avucumuzun içinde sakladığımız sigaraların yanmış ucu ile fitillerin başını yaktık. - F. R. Atay

7. bir şeyin uçlarından biri

   Merdiven başında beni çağırdı. - A. Kutlu

8. (yiyecekler) kasaplık hayvanda ve bazı yiyecekde adet

   Yirmi baş koyun. Üç baş soğan.

9. (hukuk) sarraflık hakkı
10. bir şeyin yakını veya çevresi

    Güzel bir sonbahar havasında şair, havuz başına uzanır gibi oturmuş, güneşleniyordu. - A. Kabaklı

11. "önem veya yönetim bakımından ileride olan, en önemli, en üstün" anlamlarında birleşik kelimeler yapan bir söz

    Başbakan, başçavuş, başhekim, başkent, başöğretmen, başpehlivan, başrol, başsavcı.

12. güreşte pehlivanların ayrıldıkları beş derecenin en yükseği

    Başa güreşmek.

13. (denizcilik) deniz teknelerinde ön taraf
14. (patoloji) çıban

Çekimleme

baş adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		baş	başlar
belirtme		başı	başları
yönelme		başa	başlara
bulunma		başta	başlarda
ayrılma		baştan	başlardan
tamlayan		başın	başların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	başım	başlarım
	belirtme	başımı	başlarımı
	yönelme	başıma	başlarıma
	bulunma	başımda	başlarımda
	ayrılma	başımdan	başlarımdan
	tamlayan	başımın	başlarımın
2. tekil	yalın	başın	başların
	belirtme	başını	başlarını
	yönelme	başına	başlarına
	bulunma	başında	başlarında
	ayrılma	başından	başlarından
	tamlayan	başının	başlarının
3. tekil	yalın	başı	başları
	belirtme	başıyı	başlarını
	yönelme	başıya	başlarına
	bulunma	başıda	başlarında
	ayrılma	başıdan	başlarından
	tamlayan	başının	başlarının
1. çoğul	yalın	başımız	başlarımız
	belirtme	başımızı	başlarımızı
	yönelme	başımıza	başlarımıza
	bulunma	başımızda	başlarımızda
	ayrılma	başımızdan	başlarımızdan
	tamlayan	başımızın	başlarımızın
2. çoğul	yalın	başınız	başlarınız
	belirtme	başınızı	başlarınızı
	yönelme	başınıza	başlarınıza
	bulunma	başınızda	başlarınızda
	ayrılma	başınızdan	başlarınızdan
	tamlayan	başınızın	başlarınızın
3. çoğul	yalın	başı başları
	belirtme	başıyı başlarını
	yönelme	başıya başlarına
	bulunma	başıda başlarında
	ayrılma	başıdan başlarından
	tamlayan	başının başlarının

Deyimler

adam başı, adımbaşı, akbaş, aklı başında, alabaş, altınbaş, asesbaşı, astsubay başçavuş, astsubay kıdemli başçavuş, aşçıbaşı, atbaşı, aybaşı, ay başı, bacabaşı, baltabaş, barbaşı, baş ağrısı, baş akortçu, baş altı, baş antrenör, baş aşağı, baş eğmek, baş kesme, baş kesmek, başa baş, başağaç, başağırlık, başaktör, başaktris, başaltı, başasistan, başbakan, baş başa, baş başa vermek, baş bayan, başbayii, baş bodoslaması, baş belası, baş bezi, baş bıçağı, baş biti, başbuğ, başçavuş, başdanışman, başdekorcu, baş denetçi, baş denetmen, başdizgici, baş döndürücü, baş dönmesi, başdümenci, baş dümeni, baş eczacı, baş efendi, baş eğmek, başeksper, başeser, başeski, başfiyat, başgardiyan, başgarson, başgedikli, başhakem, baş halatı, baş havlusu, başhekim, başhemşire, başhostes, başimam, başkafiye, başkahraman, başkaldırı, başkaldırmak, başkarakter, başkâtip, başkemancı, başkent, başkesit, baş keşiş, başkilise, başkişi, başkomutan, başkonakçı, başkonsolos, başköşe, başkumandan, başlahana, başmabeyinci, başmakale, başmal, baş mekân, başmisafir, başmuallim, başmubassır, başmuharrir, başmurakıp, başmüdür, baş müezzin, başmüfettiş, başmühendis, başmürettip, başmüsevvit, baş müşavir, baş müzakereci, başnokta, başoda, başoyuncu, başöğretmen, başörtü, baş örtüsü, başpapaz, başparmak, başpehlivan, başpiskopos, başrahip, başrejisör, başrol, başsağlığı, başsavcı, başşehir, baştaban, baştabip, baş tacı, baştanımaz, başteknisyen, başucu, baş ucu, başuzman, başülke, baş üstü, baş üstüne, başvekâlet, başvekil, baş vezir, başvurmak, başvuru, başvurulmak, başyapıt, başyardımcı, başyargıcı, baş yastığı, başyaver, başyazar, başyazı, başyazman, başyemek, başyıldız, başyönetmen, başyukarı, başı açık, başı bağlı, başıboş, başıbozuk, başı bütün, başı dertte, başı devletli, başı dimdik, başı dinç, başı dumanlı, başı havada, başı kabak, başı kalabalık, başı önünde, başı yerde, başı yukarıda, başı yumuşak, başına buyruk, baştan savma, bezirgânbaşı, binbaşı, bir başına, borazancıbaşı, böcekbaşı, bölükbaşı, büyükbaş, çarkçıbaşı, çeribaşı, çeşme başı, çeşnicibaşı, canla başla, çıbanbaşı, dağbaşı, dağ başı, dakika başı, delibaş, demirbaş, dört başı mamur, düğüncübaşı, elebaşı, elmabaş, erbaş, eşekbaşı, gölbaşı, hafta başı, hahambaşı, hamalbaşı, hekimbaşı, ırgatbaşı, iribaş, işbaşı, işin başı, kamçıbaşı, kancabaş, karabaş, kayabaşı, kervanbaşı, kırk yılın başı, Kızılbaş, kocabaş, koçbaşı, kolbaşı, koltuk başı, köprübaşı, köşe başı, kumbaşı, kuşbaşı, kuşçubaşı, kuyruklu yıldız başı, küçükbaş liste başı, sallabaş, sıkma baş, tokmakbaş, topbaş, madde başı, masa başı, mehterbaşı, meme başı, mimarbaşı, müneccimbaşı, obabaşı, ocak başı, odabaşı, omuz başı, onbaşı, oymakbaşı, ön yüzbaşı, ördekbaşı, pazarbaşı, pınar başı, saat başı, sarbanbaşı, satır başı, sekbanbaşı, semazenbaşı, sofra başı, söz başı, subaşı, tepebaşı, ustabaşı, üst baş, yanı başı, yârenbaşı, yaş baş, yeşilbaş, yılanbaşı, yılbaşı, yiğitbaşı, yüzbaşı, kendi başına, kız başına, kişi başına, parça başına, silah başına, tek başına, işbaşında eğitim, masa başında gafil baş düşmana eş iki el bir baş için saç saça baş başa saç saça, baş başa dövüşmek yalnız başına,

Çeviriler

çeviriler

• Almanca: Kopf (de) e, Haupt (de) n, Führung (de) d, Leitung (de) d, Anfang (de) e, Beginn (de) e, Basis (de) d, Grund (de) e
• Arapça: رأس‎ (ar) e [ra’s], رئيس‎ (ar) e [ra’í:s]
• Arnavutça: Eğer biliyorsanız lütfen bir çeviri ekleyiniz.
• Azerice: baş (az)
• Bretonca: penn (br)
• Çince: 頭 (zh), 头 (zh) [tóu], 頭腦 (zh), 头脑 (zh)
• Danca: hoved (da)
• Eski Türkçe: baş (tr)
• Estonca: pea (et)
• Farsça: سر‎ (fa) [ser]
• Felemenkçe: hoofd (nl), kop (nl)
• Fince: pää (fi), johtohenkilö (fi), johtaja (fi), alkupää (fi), pohja (fi), perusta (fi), paise (fi)
• Fransızca: tête (fr)
• Gagavuzca: baş (gag)
• Hausaca: kai (ha)
• İbranice: קאב'יסה‎ (he)
• İdo: kapo (io)
• İngilizce: head (en), caput (en), head (en), starting end (en), upstream end (en)lead (en), beginning (en)
• İspanyolca: cabeza (es) d
• İsveççe: huvud (sv)
• İtalyanca: testa (it) d
• Japonca: 頭 (ja), あたま (ja) [atamá]
• Kazakça: бас (kk) (bas)
• Kırgızca: баш (ky) (baş)
• Korece: 머리 (ko) (meori) [meori]
• Kürtçe: rayeka navdêrî (ku)
• Lehçe: Eğer biliyorsanız lütfen bir çeviri ekleyiniz.
• Letonca: galva (lv)
• Litvanca: galva (lt)
• Özbekçe: бош (uz)
• Portekizce: cabeça (pt) d
• Rusça: голова (ru) d (golova) [golová]
• Sicilyaca: capu (scn)
• Tatarca: baş (tt)
• Türkmence: kelle (tk)
• Vepsice: pä (vep)
• Volapük: kap (vo)
• Yahudi İspanyolcası: kavesa (lad)
• Yunanca: κεφάλι (el) (kefáli)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "baş"

Atasözleri

• Ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez
• Ağrısız baş mezarda gerek
• Ayaklar baş, başlar ayak oldu
• Baş ağır gerek, kulak sağır
• Baş başa bağlı, baş da şeriata
• Baş dille tartılır
• Baş kes, yaş kesme
• Baş ağır gerek, kulak sağır
• Baş dille tartılır
• Baş kes, yaş kesme
• Baş nereye giderse, ayak da oraya gider
• Baş ol da eşek başı ol
• Baş sağ olursa börk çok bulunur
• Baş sallamakla kavuk eskimez
• Baş yarılır börk içinde, kol kırılır kürk içinde
• Baş yastığı baş derdini bilmez
• Başa gelen çekilir
• Başa gelmeyince bilinmez
• Başak büyüdükçe boynunu eğer
• Başım acemi berbere teslim eden, cebinden pamuğunu eksik etmez
• Baş başa bağlı, baş da şeriata
• Başın başı, başın da başı vardır
• Başın sağlığı, dünya varlığı
• Başına gelen başmakçıdır
• Başını sallamayan kavak olmaz

Azerice

Ad

baş

1. (anatomi) baş

Eski Türkçe

Bu sözcüğün, biçim ve içerik olarak Vikisözlük standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.

Madde düzenleme ve Vikisözlük standartları ile ilgili bilgi
Bu sözcükte ayrıca şu sorunlar da bulunmaktadır:

• Bu söz(cük), ait olduğu dilin kullandığı Eski Türkçe alfabesinde yazılmamıştır.

Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

Ad

1. (anatomi) baş
2. yara

Gagavuzca

Köken

Eski Türkçe baş

Ad

baş

1. (anatomi) baş

Kırım Tatarca

Ad

baş

1. kafa
2. ilk
3. en ön
4. önder

Deyimler

başı aylanmaq, başı dönmek

Kürtçe

Ön Ad

baş

1. iyi, yakşı

Tatarca

Ad

baş

1. (anatomi) baş

Türkmence

Ad

baş

1. (anatomi) baş, kafa
2. doruk, dağ başı