olmak

Türkçe

Köken

Osmanlı Türkçesi اولمق‎ (olmak) sözcüğünden devralındı.

Söyleniş

IPA^(anahtar): /oɫ.ˈmac/

Heceleme: ol‧mak

Eylem

olmak (üçüncü tekil şahıs geniş zaman çekimi olur)

1. bir görev, makam, şan veya vasıf kazanmak
   • Okumak, eczacı olmak bu sayılı inatlarından biri ve ilkidir. - Süleyman Tarık Buğra
2. bir şeyi elde etmek, edinmek
   • Nihayet ben mal sahibi olacağıma göre rahattım. - Sait Faik Abasıyanık
3. bir durumdan başka birine geçmek
4. herhangi bir hâlde bulunmak
5. gerçekleşmek veya yapılmak
6. meydana gelmek, varlık kazanmak
   • En şiddetli münakaşa, kumpanyanın ismi için oldu. - Sait Faik Abasıyanık
7. uygun düşmek, yerinde görülmek
   • Böyle iş olmaz. Oraya gitmesek de olur.
8. olgunlaşmak, yetişmek
   • Ekinler oldu. Üzümler daha olmadı.
9. hazırlanmak, hazır hâle gelmek
   • Çay oldu.
10. bulunmak
    • Kız da hemen olduğu yere oturdu. — M. Ş. Esendal
11. geçmek, tamamlanmak
    • İki yıl oldu. Nerede ise üç yıl olacak.
12. sürdürmek, yürütmek
    • İlişkilerimiz dostça olsun istiyorum.
13. bir kuruluşla, teşkilatla alakalı bulunmak, mensup olmak
    • Partili olmak.
14. gelip çatmak, yaklaşmak
    • Akşam oldu böyle oldu. Sabah oldu.
15. bir şeyin, birinin mülkiyetine geçmek
    • Pırlanta gerdanlığı da tektaş küpesi de zümrüt yüzüğü de kendinin olsun!- Sermet Muhtar Alus
16. ek fiilin geniş zamanı olan -dır/-dir mânâsında kullanılan bir söz
    • Annesi oluyor. Yeğeni olur.
17. sarhoş olmak
    • Sen adamakıllı olmuşsun.
18. uymak, tam gelmek
    • Bu şapka başıma oluyor.
19. elinden kaçırmak, kaybetmek, yitirmek
    • Tembelliği yüzünden işinden oldu.
20. bir yerde doğmuş, yaşamış olmak
    • Köyden, kasabadan olmayan, düveni, dirgeni nasıl bilebilir?
21. bir olayla karşılaşmak, başına kötü bir şey gelmek
    • Aman, ona bir şey olmasın! Kimseye bir şey olmadı.
22. yol açmak
    • Bu davranışın ona çok zararı oldu.
23. bir isim veya sıfatın belirttiği vaziyeti almak
    • Su, buz oldu.

Çekimleme

olmak eyleminin çekimi

olumlu çekimler
			tekil			çoğul
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
bildirme (haber) kipleri	belirli geçmiş	basit	oldum	oldun	oldu	olduk	oldunuz	oldular
		hikâye	olduydum	olduydun	olduydu	olduyduk	olduydunuz	olduydular
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	olduysam	olduysan	olduysa	olduysak	olduysanız	olduysalar oldularsa
	belirsiz geçmiş	basit	olmuşum	olmuşsun	olmuş	olmuşuz	olmuşsunuz	olmuşlar
		hikâye	olmuştum	olmuştun	olmuştu	olmuştuk	olmuştunuz	olmuştular
		rivayet	olmuşmuşum	olmuşmuşsun	olmuşmuş	olmuşmuşuz	olmuşmuşsunuz	olmuşmuşlar
		şart	olmuşsam	olmuşsan	olmuşsa	olmuşsak	olmuşsanız	olmuşsalar olmuşlarsa
	geniş	basit	olurum	olursun	olur	oluruz	olursunuz	olurlar
		hikâye	olurdum	olurdun	olurdu	olurduk	olurdunuz	olurdular
		rivayet	olurmuşum	olurmuşsun	olurmuş	olurmuşuz	olurmuşsunuz	olurmuşlar
		şart	olursam	olursan	olursa	olursak	olursanız	olursalar olurlarsa
	şimdiki	basit	oluyorum	oluyorsun	oluyor	oluyoruz	oluyorsunuz	oluyorlar
		hikâye	oluyordum	oluyordun	oluyordu	oluyorduk	oluyordunuz	oluyordular
		rivayet	oluyormuşum	oluyormuşsun	oluyormuş	oluyormuşuz	oluyormuşsunuz	oluyormuşlar
		şart	oluyorsam	oluyorsan	oluyorsa	oluyorsak	oluyorsanız	oluyorsalar oluyorlarsa
	gelecek	basit	olacağım	olacaksın	olacak	olacağız	olacaksınız	olacaklar
		hikâye	olacaktım	olacaktın	olacaktı	olacaktık	olacaktınız	olacaktılar
		rivayet	olacakmışım	olacakmışsın	olacakmış	olacakmışız	olacakmışsınız	olacakmışlar
		şart	olacaksam	olacaksan	olacaksa	olacaksak	olacaksanız	olacaksalar olacaklarsa
dilek (tasarlama) kipleri	istek	basit	olayım	olasın	ola	olalım	olasınız	olalar
		hikâye	olaydım	olaydın	olaydı	olaydık	olaydınız	olaydılar
		rivayet	olaymışım	olaymışsın	olaymış	olaymışız	olaymışsınız	olaymışlar
		şart	—	—	—	—	—	—
	şart	basit	olsam	olsan	olsa	olsak	olsanız	olsalar
		hikâye	olsaydım	olsaydın	olsaydı	olsaydık	olsaydınız	olsaydılar
		rivayet	olsaymışım	olsaymışsın	olsaymış	olsaymışız	olsaymışsınız	olsaymışlar
		şart	—	—	—	—	—	—
	gereklilik	basit	olmalıyım	olmalısın	olmalı	olmalıyız	olmalısınız	olmalılar
		hikâye	olmalıydım	olmalıydın	olmalıydı	olmalıydık	olmalıydınız	olmalıydılar
		rivayet	olmalıymışım	olmalıymışsın	olmalıymış	olmalıymışız	olmalıymışsınız	olmalıymışlar
		şart	olmalıysam	olmalıysan	olmalıysa	olmalıysak	olmalıysanız	olmalıysalar olmalılarsa
	emir	basit	—	ol	olsun	—	olun olunuz	olsunlar
		hikâye	—	—	—	—	—	—
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	—	—	—	—	—	—
olumsuz çekimler
			tekil			çoğul
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
bildirme (haber) kipleri	belirli geçmiş	basit	olmadım	olmadın	olmadı	olmadık	olmadınız	olmadılar
		hikâye	olmadıydım	olmadıydın	olmadıydı	olmadıydık	olmadıydınız	olmadıydılar
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	olmadıysam	olmadıysan	olmadıysa	olmadıysak	olmadıysanız	olmadıysalar olmadılarsa
	belirsiz geçmiş	basit	olmamışım	olmamışsın	olmamış	olmamışız	olmamışsınız	olmamışlar
		hikâye	olmamıştım	olmamıştın	olmamıştı	olmamıştık	olmamıştınız	olmamıştılar
		rivayet	olmamışmışım	olmamışmışsın	olmamışmış	olmamışmışız	olmamışmışsınız	olmamışmışlar
		şart	olmamışsam	olmamışsan	olmamışsa	olmamışsak	olmamışsanız	olmamışsalar olmamışlarsa
	geniş	basit	olmam	olmazsın	olmaz	olmayız	olmazsınız	olmazlar
		hikâye	olmazdım	olmazdın	olmazdı	olmazdık	olmazdınız	olmazdılar
		rivayet	olmazmışım	olmazmışsın	olmazmış	olmazmışız	olmazmışsınız	olmazmışlar
		şart	olmazsam	olmazsan	olmazsa	olmazsak	olmazsanız	olmazsalar olmazlarsa
	şimdiki	basit	olmuyorum	olmuyorsun	olmuyor	olmuyoruz	olmuyorsunuz	olmuyorlar
		hikâye	olmuyordum	olmuyordun	olmuyordu	olmuyorduk	olmuyordunuz	olmuyordular
		rivayet	olmuyormuşum	olmuyormuşsun	olmuyormuş	olmuyormuşuz	olmuyormuşsunuz	olmuyormuşlar
		şart	olmuyorsam	olmuyorsan	olmuyorsa	olmuyorsak	olmuyorsanız	olmuyorsalar olmuyorlarsa
	gelecek	basit	olmayacağım	olmayacaksın	olmayacak	olmayacağız	olmayacaksınız	olmayacaklar
		hikâye	olmayacaktım	olmayacaktın	olmayacaktı	olmayacaktık	olmayacaktınız	olmayacaktılar
		rivayet	olmayacakmışım	olmayacakmışsın	olmayacakmış	olmayacakmışız	olmayacakmışsınız	olmayacakmışlar
		şart	olmayacaksam	olmayacaksan	olmayacaksa	olmayacaksak	olmayacaksanız	olmayacaksalar olmayacaklarsa
dilek (tasarlama) kipleri	istek	basit	olmayayım	olmayasın	olmaya	olmayalım	olmayasınız	olmayalar
		hikâye	olmayaydım	olmayaydın	olmayaydı	olmayaydık	olmayaydınız	olmayaydılar
		rivayet	olmayaymışım	olmayaymışsın	olmayaymış	olmayaymışız	olmayaymışsınız	olmayaymışlar
		şart	—	—	—	—	—	—
	şart	basit	olmasam	olmasan	olmasa	olmasak	olmasanız	olmasalar
		hikâye	olmasaydım	olmasaydın	olmasaydı	olmasaydık	olmasaydınız	olmasaydılar
		rivayet	olmasaymışım	olmasaymışsın	olmasaymış	olmasaymışız	olmasaymışsınız	olmasaymışlar
		şart	—	—	—	—	—	—
	gereklilik	basit	olmamalıyım	olmamalısın	olmamalı	olmamalıyız	olmamalısınız	olmamalılar
		hikâye	olmamalıydım	olmamalıydın	olmamalıydı	olmamalıydık	olmamalıydınız	olmamalıydılar
		rivayet	olmamalıymışım	olmamalıymışsın	olmamalıymış	olmamalıymışız	olmamalıymışsınız	olmamalıymışlar
		şart	olmamalıysam	olmamalıysan	olmamalıysa	olmamalıysak	olmamalıysanız	olmamalıysalar olmamalılarsa
	emir	basit	—	olma	olmasın	—	olmayın olmayınız	olmasınlar
		hikâye	—	—	—	—	—	—
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	—	—	—	—	—	—

Eş anlamlılar

vuku bulmak

Zıt anlamlılar

• olmamak

Deyimler

adı olmak, alacağı olmak, aleyhte olmak, altüst olmak, and olmak, aptal olmak, arık olmak, arka olmak, askı olmak, askıntı olmak, bacakları tutar olmak, bacakları tutmaz olmak, bahtiyar olmak, büyük olmak, can olmak, com olmak, çirkin olmak, ders olmak, destek olmak, devalüe olmak, durumda olmak, düçar olmak, ebe olmak, eh olmak, el olmak, engel olmak, ertelenmiş olmak, esir olmak, eşit olmak, ev olmak, fahişe olmak, farş olmak, genç olmak, güzel olmak, hâceti olmak, haceti olmak, hâlde olmak, has olmak, hâsıl olmak, hasta olmak, helâk olmak, ihtiyacı olmak, il olmak, iş olmak, işlemez olmak, kabız olmak, kimsesi olmak, kimsesiz olmak, küçük olmak, külâh peşinde olmak, mağlup olmak, malum olmak, muhabbet tellalı olmak, mütelezziz olmak, mutlu olmak, orospu olmak, papaz olmak, parası olmak, parasız olmak, peklik olmak, peşinde olmak, pezevenk olmak, piç olmak, puşt olmak, sağlıklı olmak, sebep olmak, sefîl olmak, sevinçli olmak, tercüman olmak, tutsak olmak, uzak olmak, üzgün olmak, vâkıf olmak, vâr olmak, yakın olmak, yar olmak, yardımcı olmak, yaşlı olmak vahyolmak,

Deyimler

meydana gelmek

• abdestinde namazında olmak,
• adam olmak,
• adı olmak,
• ağaç olmak,
• ağzı dört köşe olmak,
• aklından zoru olmak,
• alnı açık yüzü ak olmak,
• alnına yazılmış olmak,
• olan oldu, ölen öldü,
• papaz olmak,
• tercüman olmak,
• zehir gibi olmak

Kelime birliktelikleri

• olmak ya da olmamak

Türetilmiş kavramlar

• olabilmek,
• oladurmak,
• olayazmak,
• oldurmak,
• olunmak,
• oluvermek

Çeviriler

meydana gelmek

• Almanca: sein (de), werden (de)
• Arapça: يَكُون‎ (ar) (yekūn)
• Bulgarca: бъда (bg) (bıda), ставам (bg) (stavam)
• Felemenkçe: zijn (nl)
• Fince: olla (fi), tulla joksikin (fi), muodostua (fi), mahdollistaa (fi),
• İngilizce: to be (en)
• İsveççe: att vara (sv)
• Kaşupça: bëc (csb)
• Kürtçe: bûn (ku)
• Norveççe: å være (no)
• Rusça: быть (ru) (bıtʹ)
• Şorca: поларға (polarğa)
• Tatarca: bul (tt), bulu (tt)

  Kırım Tatarcası: bolmaq (crh), olmaq (crh)

• Türkçe:

  Osmanlı Türkçesi: اولمق‎ (ota)

• Türkmence: bolmak (tk)

Yardımcı eylem

olmak

1. sıfat-fiil eki almış kelimelerle birlikte başlama, bitirme v.s. bildiren fiilleri meydana getirir.

   Artık bize gelmez oldu.

   Bu işi yapmış olacak.

2. hastalığa yakalanmak, tutulmak

   Tifo olmak. Verem olmak.

3. enjektör yoluyla ilaç almak, iğne vurulmak
   • Mehmet EROĞLU, 2020 Yarım Kalan Yürüyüş, sayfa 102 , İletişim Yayınları

     "İnsülin iğnesi olduğunuzu unutmayın."

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "olmak" maddesi

Anagramlar

• lokma