çıkmak

Ayrıca bakınız: Çıkmak

Türkçe

Köken

Osmanlı Türkçesi چیقمق‎ sözcüğünden nakledildi, Proto Türkçe *čïk- (“dışarı çıkmak”) (çıkma + -k).

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /t͡ʃɯk.ˈmak/
• Heceleme: çık‧mak

Eylem

çıkmak (üçüncü tekil şahıs geniş zaman çekimi çıkar)

1. (-ı/-i) vermeye katlanmak

   Çık bakalım paraları!

2. artırmak, fiyatı yükseltmek
3. artmak, yükselmek

   Fiyatlar çıktı.

4. ay veya mevsim geçmek

   Kış çıktı. Mart çıktı.

5. Ay, Güneş görünmek

   Güneş seni ısıtmak için çıkıyordu. — Y. K. Karaosmanoğlu

   Hava açılmış, Ay çıkmıştı. — R. H. Karay

6. ayrılmak, sıyrılmak

   Bebeğin patiği çıktı.

7. belirmek, tanınmak

   Bir ilçe belediye başkanı hepsinden açıkgöz çıktı. — M. İzgü

8. belli veya görünür bir durumda bulunmak

   Tencerenin bakırı çıktı. Zayıflıktan kemikleri çıkmış.

9. binaya kat eklemek

   Evin ikinci katını çıkmadan havalar bozuldu.

10. bir araştırma, bir inceleme sonucu bulmak

    Sularda bakteri çıktı.

11. bir durumla ilgili niteliklerini kaybetmek, bir durumdan başka bir duruma geçmek

    Çok sonra öğrenecek bunu. Çok sonra, çocukluktan çıkıp kocaman adam olduktan sonra. — T. Dursun

12. bir iddia ile ortalıkta görünmek

    Sen onun karşısına çapkın bir adam gibi çıktın. — P. Safa

13. bir konu yetkililerce karara bağlanmak
14. bir meslek veya bilim kurumunda okuyup yetişmek, mezun olmak

    Çiçeği burnunda subay çıkar çıkmaz, ben size bir emir eri bulurum. — H. Taner

15. bir sebeple bulunulan yerden ayrılmak

    Bu kahveden sıkıldın, ötekine çıkarsın, anladın mı? — M. Ş. Esendal

16. bir şeyin düzeni bozulmak, eskisinden daha değişik, kötü bir hâle girmek

    Ev, ev olmaktan çıktı.

17. bir şeyin yukarısına doğru yürümek

    Uzun, dik merdivenli bir yokuşu çıktık. — R. H. Karay

18. bir yere ulaşmak, varmak

    Karşı kaldırıma geçtiler, sağa sola saptılar, demir yoluna çıktılar. — M. Ş. Esendal

19. bitmek, büyümek, sürmek

    Bıyığı çıktı.

    Ekinler çıkmaya başladı.

20. boy ölçüşmek, karşı gelebilmek

    Güreşte ona çıkacak kimse yok.

21. bulunduğu yerden fırlamak, kopmak

    Arabanın direksiyonu çıkmak.

22. bulunduğu yeri bırakıp başka yere geçmek, taşınmak, ayrılmak, ilgisini kesmek

    Yeni evimizden çıkıp eski evimize taşındık. — Y. Z. Ortaç

23. bulunmak, var olmak

    Bayramın son günü her iki kadının da işleri çıkmıştı. — O. C. Kaygılı

24. bulaşmak

    Kravatın boyası gömleğe çıktı.

25. büyük abdest bozmak
26. davranışta herhangi bir niteliği bulunmak

    Akıllı çıktı da arkadaşına uymadı.

27. duyulmak, yayılmak

    Başından beri gazetelerde enstitü hakkında havadisler çıkıyor. — A. H. Tanpınar

28. eksilmek

    Dörtten iki çıkarsa iki kalır.

29. elde edilmek, istihsal edilmek, sağlanmak

    Bu mülakatımızdan esaslı bir netice çıkmadı. — M. K. Atatürk

30. erişmek, görmek

    Aklı başında ama sabaha çıkamayacağına kalıbımı basarım. — S. F. Abasıyanık

31. gelmek

    Çok geçmeden haber çıkacağını kadınlık insiyakıyla derhâl sezmişti. — R. H. Karay

32. gerçekleşmek

    İnsanın her gördüğü rüya çıkmaz ya! — M. Ş. Esendal

33. gitmek, içeriden dışarıya varmak

    Ortalık ağarırken bir arkadaşımla yorgun adımlarla konaktan çıktık. — F. R. Atay

34. herhangi bir durumda olduğu anlaşılmak

    Alacaklı çıkmak. Borçlu çıkmak. Kârlı çıkmak.

35. karaya ayak basmak

    1919 senesi Mayıs'ının on dokuzuncu günü Samsun'a çıktım. — M. K. Atatürk

36. mâlolmak

    Bu ev dört milyara çıktı.

37. meydana gelmek

    Uygunsuz dediğim vakalardan biri bir salon oyunu yüzünden çıkmıştır. — R. N. Güntekin

38. niteliği sonradan anlaşılmak

    Eyvah, bu da ötekiler gibi soysuz çıktı. — R. N. Güntekin

39. olmak, oluşmak, teşekkül etmek

    Fırtına çıkmak. Soğuk çıkmak.

40. oyunda herhangi bir rolü oynamak

    Arsız ve aptal mahalle çocuğu rolüne çıkmıştı. — B. R. Eyüboğlu

41. piyasaya sürülmek
42. sesini yükseltmek
43. süresi dolduğunda ayrılmak

    Cezaevinden çıkmak. Daireden çıkmak. Hastahaneden çıkmak.

44. talihine veya payına düşmek, isabet etmek, vurmak

    Arkadaşa piyango çıkmış. Bize yine gezi çıktı. Bu işten size de bir şey çıkar.

45. unutmak

    O söz hatırımdan çıkmadı.

46. verilmek

    Emir çıkmak. Maaş çıkmak.

47. yapılmak, yürümek

    Bu dairede işler kolay çıkmaz.

48. yayılmak

    Lağımdan pis kokular çıkıyor.

49. yayımlanmak

    Yeni çıkmış Fransızca bir iki kitap bulunurdu. — Y. Z. Ortaç

50. yeni yetişip satışa sunulmak

    Çilek daha çıkmadı. Erik çıkmış.

51. yerinden oynamak

    Fukaranın hem sağ bileği çıkmış hem davulu patlamıştı. — R. N. Güntekin

52. yetişecek ölçüde olmak

    Bu kumaştan bir palto çıkar mı?

53. yetkili birinin makamına iş için gitmek

    Arsız ve aptal mahalle çocuğu rolüne çıkmıştı. — B. R. Eyuboğlu

54. (mecaz) harcamak zorunda kalmak

    Paradan çıkmak. Bin liradan çıktım.

55. (sosyoloji) flört etmek

    Sevim, senden başka bir kızla çıkmadım. — A. İlhan

Çekimleme

çıkmak eyleminin çekimi

olumlu çekimler
			tekil			çoğul
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
bildirme (haber) kipleri	belirli geçmiş	basit	çıktım	çıktın	çıktı	çıktık	çıktınız	çıktılar
		hikaye	çıktıydım	çıktıydın	çıktıydı	çıktıydık	çıktıydınız	çıktıydılar
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	çıktıysam	çıktıysan	çıktıysa	çıktıysak	çıktıysanız	çıktıysalar çıktılarsa
	belirsiz geçmiş	basit	çıkmışım	çıkmışsın	çıkmış	çıkmışız	çıkmışsınız	çıkmışlar
		hikaye	çıkmıştım	çıkmıştın	çıkmıştı	çıkmıştık	çıkmıştınız	çıkmıştılar
		rivayet	çıkmışmışım	çıkmışmışsın	çıkmışmış	çıkmışmışız	çıkmışmışsınız	çıkmışmışlar
		şart	çıkmışsam	çıkmışsan	çıkmışsa	çıkmışsak	çıkmışsanız	çıkmışsalar çıkmışlarsa
	geniş	basit	çıkarım	çıkarsın	çıkar	çıkarız	çıkarsınız	çıkarlar
		hikaye	çıkardım	çıkardın	çıkardı	çıkardık	çıkardınız	çıkardılar
		rivayet	çıkarmışım	çıkarmışsın	çıkarmış	çıkarmışız	çıkarmışsınız	çıkarmışlar
		şart	çıkarsam	çıkarsan	çıkarsa	çıkarsak	çıkarsanız	çıkarsalar çıkarlarsa
	şimdiki	basit	çıkıyorum	çıkıyorsun	çıkıyor	çıkıyoruz	çıkıyorsunuz	çıkıyorlar
		hikaye	çıkıyordum	çıkıyordun	çıkıyordu	çıkıyorduk	çıkıyordunuz	çıkıyordular
		rivayet	çıkıyormuşum	çıkıyormuşsun	çıkıyormuş	çıkıyormuşuz	çıkıyormuşsunuz	çıkıyormuşlar
		şart	çıkıyorsam	çıkıyorsan	çıkıyorsa	çıkıyorsak	çıkıyorsanız	çıkıyorsalar çıkıyorlarsa
	gelecek	basit	çıkacağım	çıkacaksın	çıkacak	çıkacağız	çıkacaksınız	çıkacaklar
		hikaye	çıkacaktım	çıkacaktın	çıkacaktı	çıkacaktık	çıkacaktınız	çıkacaktılar
		rivayet	çıkacakmışım	çıkacakmışsın	çıkacakmış	çıkacakmışız	çıkacakmışsınız	çıkacakmışlar
		şart	çıkacaksam	çıkacaksan	çıkacaksa	çıkacaksak	çıkacaksanız	çıkacaksalar çıkacaklarsa
dilek (tasarlama) kipleri	istek	basit	çıkayım	çıkasın	çıka	çıkalım	çıkasınız	çıkalar
		hikaye	çıkaydım	çıkaydın	çıkaydı	çıkaydık	çıkaydınız	çıkaydılar
		rivayet	çıkaymışım	çıkaymışsın	çıkaymış	çıkaymışız	çıkaymışsınız	çıkaymışlar
		şart	—	—	—	—	—	—
	şart	basit	çıksam	çıksan	çıksa	çıksak	çıksanız	çıksalar
		hikaye	çıksaydım	çıksaydın	çıksaydı	çıksaydık	çıksaydınız	çıksaydılar
		rivayet	çıksaymışım	çıksaymışsın	çıksaymış	çıksaymışız	çıksaymışsınız	çıksaymışlar
		şart	—	—	—	—	—	—
	gereklilik	basit	çıkmalıyım	çıkmalısın	çıkmalı	çıkmalıyız	çıkmalısınız	çıkmalılar
		hikaye	çıkmalıydım	çıkmalıydın	çıkmalıydı	çıkmalıydık	çıkmalıydınız	çıkmalıydılar
		rivayet	çıkmalıymışım	çıkmalıymışsın	çıkmalıymış	çıkmalıymışız	çıkmalıymışsınız	çıkmalıymışlar
		şart	çıkmalıysam	çıkmalıysan	çıkmalıysa	çıkmalıysak	çıkmalıysanız	çıkmalıysalar çıkmalılarsa
	emir	basit	—	çık	çıksın	—	çıkın çıkınız	çıksınlar
		hikaye	—	—	—	—	—	—
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	—	—	—	—	—	—
olumsuz çekimler
			tekil			çoğul
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
bildirme (haber) kipleri	belirli geçmiş	basit	çıkmadım	çıkmadın	çıkmadı	çıkmadık	çıkmadınız	çıkmadılar
		hikaye	çıkmadıydım	çıkmadıydın	çıkmadıydı	çıkmadıydık	çıkmadıydınız	çıkmadıydılar
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	çıkmadıysam	çıkmadıysan	çıkmadıysa	çıkmadıysak	çıkmadıysanız	çıkmadıysalar çıkmadılarsa
	belirsiz geçmiş	basit	çıkmamışım	çıkmamışsın	çıkmamış	çıkmamışız	çıkmamışsınız	çıkmamışlar
		hikaye	çıkmamıştım	çıkmamıştın	çıkmamıştı	çıkmamıştık	çıkmamıştınız	çıkmamıştılar
		rivayet	çıkmamışmışım	çıkmamışmışsın	çıkmamışmış	çıkmamışmışız	çıkmamışmışsınız	çıkmamışmışlar
		şart	çıkmamışsam	çıkmamışsan	çıkmamışsa	çıkmamışsak	çıkmamışsanız	çıkmamışsalar çıkmamışlarsa
	geniş	basit	çıkmam	çıkmazsın	çıkmaz	çıkmayız	çıkmazsınız	çıkmazlar
		hikaye	çıkmazdım	çıkmazdın	çıkmazdı	çıkmazdık	çıkmazdınız	çıkmazdılar
		rivayet	çıkmazmışım	çıkmazmışsın	çıkmazmış	çıkmazmışız	çıkmazmışsınız	çıkmazmışlar
		şart	çıkmazsam	çıkmazsan	çıkmazsa	çıkmazsak	çıkmazsanız	çıkmazsalar çıkmazlarsa
	şimdiki	basit	çıkmıyorum	çıkmıyorsun	çıkmıyor	çıkmıyoruz	çıkmıyorsunuz	çıkmıyorlar
		hikaye	çıkmıyordum	çıkmıyordun	çıkmıyordu	çıkmıyorduk	çıkmıyordunuz	çıkmıyordular
		rivayet	çıkmıyormuşum	çıkmıyormuşsun	çıkmıyormuş	çıkmıyormuşuz	çıkmıyormuşsunuz	çıkmıyormuşlar
		şart	çıkmıyorsam	çıkmıyorsan	çıkmıyorsa	çıkmıyorsak	çıkmıyorsanız	çıkmıyorsalar çıkmıyorlarsa
	gelecek	basit	çıkmayacağım	çıkmayacaksın	çıkmayacak	çıkmayacağız	çıkmayacaksınız	çıkmayacaklar
		hikaye	çıkmayacaktım	çıkmayacaktın	çıkmayacaktı	çıkmayacaktık	çıkmayacaktınız	çıkmayacaktılar
		rivayet	çıkmayacakmışım	çıkmayacakmışsın	çıkmayacakmış	çıkmayacakmışız	çıkmayacakmışsınız	çıkmayacakmışlar
		şart	çıkmayacaksam	çıkmayacaksan	çıkmayacaksa	çıkmayacaksak	çıkmayacaksanız	çıkmayacaksalar çıkmayacaklarsa
dilek (tasarlama) kipleri	istek	basit	çıkmayayım	çıkmayasın	çıkmaya	çıkmayalım	çıkmayasınız	çıkmayalar
		hikaye	çıkmayaydım	çıkmayaydın	çıkmayaydı	çıkmayaydık	çıkmayaydınız	çıkmayaydılar
		rivayet	çıkmayaymışım	çıkmayaymışsın	çıkmayaymış	çıkmayaymışız	çıkmayaymışsınız	çıkmayaymışlar
		şart	—	—	—	—	—	—
	şart	basit	çıkmasam	çıkmasan	çıkmasa	çıkmasak	çıkmasanız	çıkmasalar
		hikaye	çıkmasaydım	çıkmasaydın	çıkmasaydı	çıkmasaydık	çıkmasaydınız	çıkmasaydılar
		rivayet	çıkmasaymışım	çıkmasaymışsın	çıkmasaymış	çıkmasaymışız	çıkmasaymışsınız	çıkmasaymışlar
		şart	—	—	—	—	—	—
	gereklilik	basit	çıkmamalıyım	çıkmamalısın	çıkmamalı	çıkmamalıyız	çıkmamalısınız	çıkmamalılar
		hikaye	çıkmamalıydım	çıkmamalıydın	çıkmamalıydı	çıkmamalıydık	çıkmamalıydınız	çıkmamalıydılar
		rivayet	çıkmamalıymışım	çıkmamalıymışsın	çıkmamalıymış	çıkmamalıymışız	çıkmamalıymışsınız	çıkmamalıymışlar
		şart	çıkmamalıysam	çıkmamalıysan	çıkmamalıysa	çıkmamalıysak	çıkmamalıysanız	çıkmamalıysalar çıkmamalılarsa
	emir	basit	—	çıkma	çıkmasın	—	çıkmayın çıkmayınız	çıkmasınlar
		hikaye	—	—	—	—	—	—
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	—	—	—	—	—	—

Zıt anlamlılar

• çıkmamak, girmek

Alt kavramlar

çıkmak

• başına çıkmak,
• dalıp çıkmak,
• dediğinden çıkmak,
• düzlüğe çıkmak,
• göbeği çıkmak,
• ortaya çıkmak,
• tatile çıkmak

Atasözleri

• Karaman’ın koyunu, sonra çıkar oyunu

Deyimler

çıkmak

• bata çıka,
• cıcığı çıkmak,
• çıkmadık canda umut var,
• çileden çıkmak,
• çizmeden yukarı çıkmak,
• düzlüğe çıkmak,
• sütten çıkmış ak kaşık

Türetilmiş kavramlar

çıkmak

• battıçıktı,
• çıkabilmek,
• çıkılmak,
• çıktırmak,
• çıkıvermek,
• zıpçıktı

Çeviriler

çıkmak

• Almanca: herausgehen (de), hinausgehen (de): (kısaca): rausgehen (de)
• Azerice: çıxmaq (az)
• Çekçe: vycházet (cs), vyjít (cs), odcházet (cs), odejít (cs)
• Fince: lähteä (fi), poistua (fi)
• Fransızca: sortir (fr), partir (fr), s’en aller (fr)
• İngilizce: come out (en), exit (en)
• İsveççe: gå ut (sv)
• Norveççe: gå ut (no)
• Sunda dili: genep (su)
• Tatarca: çığu (tt)
• Türkçe:

  Eski Türkçe: agmak‎ (otk) (agmak), boluşmak‎ (otk) (boluşmak), çıkmak‎ (otk) (çıkmak)

  Osmanlı Türkçesi: چيكماك‎ (ota)

• Türkmence: çykmak (tk)

flört etmek

• Almanca: ausgehen (de)
• Fince: flirtata (fi)
• İngilizce: go out with (en)
• Sunda dili: genep (su)

gitmek

• Almanca: weggehen (de)
• İngilizce: to leave (en)
• Sunda dili: genep (su)
• Türkçe:

  Eski Türkçe: agmak‎ (otk) (agmak), boluşmak‎ (otk) (boluşmak), çıkmak‎ (otk) (çıkmak)

  Osmanlı Türkçesi: چيكماك‎ (ota)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "çıkmak" maddesi